farmakoterapia hormonów cz.1, Medycyna, Farma
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
2012-03-10
Farmakoterapiahormonów
Farmakologiahormonów
cz. 1
1. przysadka:
ANATOMIA PRZYSADKI
Czciprzyadki
płatprzedni(=czćgruczołowaprzyadki)
zawierający
odrbnezróżnicowane
hitologiczniekomórkiporódktórych
komórkikwaochłonnewytwarzają
omatotropiniprolaktynkomórki
zaadochłonne– tyreotropinigonadotropin
orazkomórkibarwnikoopornekortykotropin
płat rodkowy albo przejciowy
któryuludiwytpuje
tylkowpotacicątkowej
płat tylny (= czć nerwowa przyadki) który powtaje
z
ektodermy nerwowej
Hormonyczcigruczołowejprzyadki
(hormonyprzedniegopłataprzyadki)
Przednipłatprzyadki
wytwarza
hormony tropowe
i
efektorowe hormony peptydowe:
•
Dohormonóweektorowychprzedniego
płataprzyadkinależą
■
somatotropina,
■
melanotropina,
■
prolaktyna
Dohormonówtropowychprzedniegopłataprzysadki
należą:
■
tyreotropina,
■
kortykotropina,
■
gonadotropiny (h. folikulotropowy i hluteinizujący).
1
2012-03-10
Tyreotropina
(hormon tyreotropowy TSH
Tyreotropinakładającaizdwoch
podjednotekαiβjet
woitągatunkowo
glikoproteiną
która
•
pobudza wychwyt jodku z krwi do tarczycy,
•
przyspiesza utlenianie jodkow do jodu oraz
przekztałcaniedijodotyrozyny wtyrokyni
trijodotyronin,
•
zwikzaenzymatyczne uwalnianie tyroksyny (lub
trijodotyroniny)ztyreoglobulinyanatpnie
uwalnianie hormonow do krwi,
•
stymuluje w niewielkim stopniu wzrost tarczycy.
Niedocynnoćpryadki
•
deiniujeijakoróżnegotopnianiedobórjednegolub
wieluhormonówpłataprzedniegoprzyadki
hormony
płatatylnego
(wazopresyna, oksytocyna)
ąjedyniemagaynowaneiuwalnianiewtejccipryadki
aichródłotanowiąneuronypodwgóra
Podany przed cyntygraią
pobudzanie jodochwytnoci pozwala na
wykryciepootałocitarcycyora
roróżnieniejodochwytnych nowotworów
tarczycy u pacjentówpotyroidektomii.
Thyrogen i.m., dwukrotnie w odtpach24-
godzinnych w dawce 0,9 mg.
Tyreotropina ma znaczenie
jedynie diagnostyczne nie terapeutyczne
.
Uzykanydzikiinżynieriigenetycznejpreparat
handlowy
Thyrogen
zawiera
tyreotropinα
.
-druga dawka powinnazotaćpodana24godziny
przed radiojodem.
D
ziałanianiepożądane
nudnociwymioty,
zawroty
głowygorączkobjawy grypopodobne,
atakżewiądipokrzywkwmiejscu podania.
Synonimy:
Thyrotropin Thyrotrophin; Thyroid-stimulating
Hormone; Thyrotrophic Hormone; Thyrotrophine;
Thyrotrophinum; Thyrotropin; Thyrotropinum;
Tirotrofina; TSH; Tyrotropiini; Tyrotropin.
li
brary/EPAR_
li
c/human/000220/WC500038742.pdf
,
Kortykotropina
(ACTH = hormon adrenokortykotropowy)
Kortykotropina jest polipeptydem
zbudowanym z 39
aminokwaówktóra
•
pobudza wytwarzanie i wydzielanie
glukokortykoteroidów
oraz w mniejszym
stopni
mineralokortykoteroidów
i
androgenów
w korze nadnerczy,
•
mniejaawartoć
cholesterolu
i
kwasu
askorbinowego w korze nadnerczy.
•
W
hormonalnej diagnostyce
różnicowejniewydolnoci
nadnerczy
pochodzenia przysadkowego stosuje
iobecnie
tetrakozaktyd
(nie ACTH)
•
Podanie tetrakozaktydu powoduje wzrost
tżeniakortyzoluprzyprzyadkowej
niewydolnocikorynadnerczyibrakwzrotu
przyniewydolnocipochodzeniapoza
przysadkowego.
2
2012-03-10
Terapeutycznie
toujeigoradiejniżwprełoci
,
wleceniuniektórychpotacipadackiwytpującychuniemowląti
małychdieciąwcególnociwepoleWeta
.
•
tetrakozaktyd jest polipeptydem,
GONADOTROPINY
1) olitropin
,
muibyćpodawanypoajelitowo
- ukobietpobudadojrewaniepcherykówwjajnikachiwmaga
wytwaranieetrogenów- umżcynpowodujepowikenie
ceweknaiennychipobudawytwaranieplemników
- po wtrykniciu
i.v. czas
diałaniajetbardokrotki
- powtrykniciu
i.m.
wynoitakżejedyniekilkagodin
,
2)
lutropina
możnagowydłużyćpodającpreparaty
depot
.
Działania niepożądane i przeciwwkazania
Dodatkowym przeciwwskazaniem do stosowania
tetrakozaktydu jetepółnadnercowo- płciowy
-
wywołujeukobietjajeckowanieitworenieciałkażóltego,
-
uobupłciwmagasynteze androgenów
3.
gonadotropinakomówkowa
DAWKOWANIE
-
jet wytwarzana w komkach komówki podcza ciąży.
- otrzymywana jet z moczu ciżarnych lub z moczu
kobiet po menopauzie.
z
ależywdużejmiereodokrelonegowkaania
•
w celu uzyskania jednorazowej owulacji podajemy
5000 lub 10 000 IU
•
prywntrotwienp500-2000 IU tyg. przez okres 3-
5 tyg
•
PRZY PODAWANIU GONADOTROPINY W CELU
WYZWNIOWULCJIMOŻWEDOPROWDZIĆDO
PRZEROSTUJJNIKÓW
Uwaga:
Tetyciążowe- polegająnawykryciutetami
immunologicznymigonadotropinykomówkowejw
moczuciżarnej
STOSUJESIĘWPRZYPDKU
•
wntrotwa
•
bezpłodnoćkobiet(wyzwalanieowulacji)
•
bezpłodnoćmżczyznpowodowanehipogonadyzmem
•
bezpłodnoćkobiet(wceluuzykaniadojrzewania
pcherzykajajnikowego)
Farmakoterapia:
ntagoniciomatotropiny
Pegwisomant
(pegvisomant
,
Somavert
®
)
analogludkiegohormonuwrotu(hGH)odiałaniuantagonitycnymdo
receptora hormonu wzrostu
touje i
do
leczenia akromegalii
.
Pegwisomant jest wysoce wybiorczy
dla receptora hormonu wzrostu i nie reaguje
kryżowoinnymireceptoramiPopodaniupodkórnympegwiomant
wchłania
i powoli a makymalne.
Dawkowanie:
iniekcjepodkórne
początkowo 80 mg (.c.)
pod kontrolą
lekara/dowiadconego/wleceniuakromegali
ianatpnie10mg
s.c.
dziennie rozpuzczonego w 1ml raz na dob.
Lek jest zazwyczaj dobrze tolerowany.
DawkinależymodyikowaćnapodtawiepomiarówtżeniaIGF-I w surowicy przeprowadzanych
co 4–6tygiodpowiedniowikyćdawk
Do
działańniepożądanychnależą
reakcje w miejscu podania l
ekuwiądboległowyaburenianu
abureniażołądkowo-jelitowe oraz astenia.
Ważne
podcaterapiipegwiomantemmożedojćdopowikeniaigua
pryadkiwydielającegohormonwrotu
SOMATOTROPINA
Somatotropina jako hormon efektorowy:
•
uwalnia kway tłuzczowe z tkanki tłuzczowej
(
nasilenie lipolizy i ketogenezy działanie antagonistyczne
w stosunku do insuliny)
,
•
podwyżza tżenie glukozy we krwi wskutek pobudzania
glukoneogenezy wwątrobieizmniejszenia wychwytu glukozy
orajejużyciawtkanceminiowejoratłucowej(diałanie
antagonistyczne w stosunku do insuliny),
•
zwikza wchłanianie aminokwaów
3
2012-03-10
PROLAKTYNA
•
Prolaktyna (PRL)
– hormon peptydowy
•
Niedobórhormonu
wzrostu u dzieci prowadzi
do
karłowatocipryadkowej
.
•
Leceniekarłowatocipryadkowej
polega na
podawaniuchoremuterydówanabolicnych
Nadmiar prolaktyny
(
hiperprolaktynemia
)
Farmakoterapia:
INHIBITORY PROLAKTYNY:
•
-
bromokryptyna,
•
Preparatynarynkupolkimzawierającebromokryptyna
Ergolaktyna
objawy
:
mlekotokbureniamieiąckowanianatomiat
umżcynutratalibidoiabureniapotencji
odpowiedialnaabepłodnoć
jednym z głównych powodów hiperprolaktemii jet
gruczolak przedniego płata przyadki.
która toowana jet najdłużej
jakolekhamującywydielanieprolaktyny
- półyntetycnapochodnaergokryptynypobudającareceptorydopaminergicnewpodwgóru-oddiałujena
komórkipryadkipoprewytwaraniedopaminy(cynnikahamującego)Hamujewytwaranieiwydielanie
prolaktynypredniegopłatapryadki
P.o.
wcaiepoiłkuDoroliidiecipo 15. rż. Choroba Parkinsona.
W1tygwykle125mg/dprednemnatpniedawkwikaćco1tydzo125mg/d(toującw2–3 dawkach
podzielonych);
- eektklinicnymożnaoiągnąćpo 6–8 tyg. leczenia, w razie potrzeby po tymcaienależywikaćdawkco1tydz. o
2,5 mg/d; dawka zwykle stosowana wynosi 10–30mg/dob
Gruczolaki przysadki.
Pocątkowo125mg2–3 ×/dnatpniedawkwikaćwależnociodpotrebykromegaliaPocątkowo125mg2–
3 ×/ddawkwikaćtopniowodo10–20 mg/d. Hiperprolaktynemia umżcynPocątkowo125mg2–3 ×/d,
natpniedawkwikaćtopniowodo5–10mg/dZabureniacyklumieiąckowegoiniepłodnoćukobiet125mg2–
3 ×/dwraiepotrebywikyćdo25mg2–3 ×/dleceniemożnakontynuowaćprekilkacykliHamowanielaktacji
prycynmedycnych1dnia25mgnatpniepo 2–3 dniach 2,5 mg 2 ×/d przez 14 dni. Maks. dawka bromokryptyny
wynoi30mg/dNiemakoniecnocimodyikacjidawkowaniauoóbwpodełymwiekuUoóbabureniami
cynnociwątrobykoniecnamożebyćmodyikacjadawkowaniaWwikociwkaańleknależywprowadać
topniowowikającdawkcegółoweinormacje– patrarejetrowanemateriałyproducenta
wykorytywaneąrównież
kabergolina, metergolina i chinagolid.
.
MELANOTROPINA
•
Melanotropina
(MSHhormonpobudzającymelanocyty)
jest
eektorowymhormonemczcigruczołowej
przysadki.
•
polipeptyd pobudza wytwarzanie melaniny
, a także
odpowiada za
rozpraszanie ziarenek pigmentu w
kórze
i w wyniku tego za jej pigmentacj
•
Melanotropina jest wytwarzana w postaci
proopiomelanokortyny (POMC) i dlatego jej
wydzielanie
jest zawsze skojarzone z wydzielaniem
kortykotropiny (i β-endorfiny).
Hormonytylnegopłataprzyadki
WAZOPRESYNA (antydiuretyczny)
- rolawaopreynapolegananaileniuagcaniamocuwnerkach
- niewielkietżeniewikaitotnieprepucalnoćkanalików
dystalnych icewekbiorcychdlawodywwynikucegowikai
resorpcja wody.
wwikychtżeniachpowodujekurcwytkichminigładkich(tądnawa
wazopresyna), co prowadzi do:
-wzrostu RR
-nasilenia perystaltyki jelit
-wikenianapiciaminiówkiwdrogachżółciowychimocowych
4
2012-03-10
•
Desmopresyna
(
desmopressin acetate)
•
Syntetyczny analog desmopresyny
stanowi aktualnie standard w leczeniu
•
orodkowejpotacimocówkiprotejewgldunapredłużony
cadiałaniaantydiuretycznego orabrakwpływunaminie
gładkienacyńimacicy
•
Ponadtolektenjetok200rayilniejywdiałaniuodDH
Wskazania.
•
Moczówkaprotaorodkowa
•
Moczenie nocne
Wazopresyna nie jest stosowana w rutynowej
praktyce endokrynologicznej:
•
ewgldunajejkrótkiokrepółtrwania
•
Dawkowanie.
Waopreynpodajeidoutniewdawkachindywidualnych
ależnieodprycynyitopnianiedoboruhormonu
•
Moczówkaprota
— awycajdawkapocątkowawynoi01mg
3 × diennieWależnociodreakcjipacjentadawkapodtrymującato
0,3–06mgnadobw3dpCałkowitadawkadobowamieciiw
przedziale 0,2–12mgZalecaiabydawkanajwikabyłapodanapred
nemconaladujerytmdobowywydielaniaDH
•
Moczenie nocne
— radiennieprednempocątkowo01–0,2 mg,
makymalniedo04mgnadobKoniecnejetograniceniepodaży
płynówdoilociapokajającejpragnieniena1hpredpodaniemido
8hpopodaniulekuPotrechmieiącachleceniaodtawićpreparatna
ca1tygodniaiocenićcynależydalejkontynuowaćterapi
Preparaty.
Minirin
(Ferring):
tabl. 0,1–0,2 mg (30 szt.).
Na rynku farmaceutycznym
dostępne są również preparaty donosowe, podskórne,
domięśniowe i dożylne, ale stosuje się je jedynie w
wybranych testach diagnostycznych bądź w krótkotrwałej terapii
.
OKSYTOCYNA - Oxytocin
W fizjologicznych dawkach oksytocyna wyzwala
rytmiczne skurcze macicy.
Ciągłykurcwytpujejedynieprydużychdawkach
lubpowtrykniciuokytocynydomacicy
Zastosowanie:
Przeciwskazaniem do stosowania wazopresyny
s
ą
:
Polidypsja w przebiegu choroby alkoholowej,
Hiponatremia
Niewydolność krążenia
Ciężkie zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej
Wceluropocciaporodu
Wcaieporodupryłabejcynnociporodowej
Pociciucearkimwceluwywołaniakurcumacicy
W okresie poporodowym
Pryłabymwytrykumleka
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]