farmakologia wyklad3 leki ukladu wspolczulnego, Zdrowie, FARMAKOLOGIA
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
FARMAKOLOGIA – WYKŁAD3
Leki układu współczulnego
! Trochę historii:
wroku1896OliveriSchaferwykazaliżepodaniewyciąguznadnerczypowodowałowzrostciśnienia
tętniczegokrwi
wzrostciśnieniakrwiwprzypadkupodaniawyciąguspowodowanybyłsamąfizjologiątegonarządu–
rdzeńnadnerczyodpowiedzialnyjestzasyntezęaminkatecholowychskutkiemdziałaniaktórychjest
minskurcznaczyńkrwionośnychipodwyższenieciśnieniatętniczegokrwi
obecniewśródwszystkichchoróbschorzeniaukładukrążenia uznawanesązanajgroźniejsze
! Elementy anatomiczne Obwodowego Układu Nerwowego (ObUN):
Obwodowyukładnerwowyzawieraneurony
aferentne(czuciowe)przewodząceimpulsynerwowedoOUNzzakończeńczuciowych
eferentne(ruchowe)przewodząimpulsynerwowe zOUNdokomórekefektorowych
Obwodowy eferentny układ nerwowy
somatyczny
autonomiczny
(zależny od naszej woli)
(niezależny od naszej woli)
Neuroprzekaźniki układu autonomicznego:
Układwspółczulny Układprzywspółczulny
zwoje
zwoje
ACh
ACh
zakończenia
zakończenia
NA, A, dopamina
ACh
Porównanie anatomii układu nerwowego współczulnego i przywsp
ó
łczulnego:
Cecha Układprzywspółczulny(parasympatyczny)
Układwspółczulny(sympatyczny)
Długość włókien
Przedzwojowych
DługietypuBmielinowe
KrótkietypuBmielinowe
Zazwojowych
KrótkietypuCbezmielinowe
DługietypuCbezmielinowe
Transmiter
Przedzwojowe
Acetylocholina
Acetylocholina
Zazwojowe
acetylocholina
Noradrenalina, niekiedy acetylocholina (gruczoły
potoweniektórenaczynia)
Receptory
Przedzwojowe
Receptor nikotynowy
Receptor nikotynowy
Zazwojowe
Receptor muskarynowy
Alpha, beta – adrenergiczne
Stosunekwłókien
przedzwojowych do
zwojowych
1 : 20
1 : 1
! Receptory ad
r
energiczne – efekty pobudze
n
ia:
RECE
P
TOR
RECEPTOR
1
2
1
2
3
drugi
przekaźnik Ca
2+
, IP
3
, DAG
cAMP
cAMP
cAMP
cAMP
skurcz mięśni
gładkich naczyń
oskrzeli
rozkurcz mięśni
gładkichnaczyń
wzrostkurczliwości
i pobudliwości
serca
rozkurcz mięśni
gładkich naczyń i
oskrzeli
nasilenie
glikogenolizy
i
lipazy
efekt hipotensyjny i
sedatywny w OUN
główneefekty
pobudzenia
aktywacja w OUN
rozkurcznaczyńnp
wieńcowych
wzrostkurczliwości
mięśni
szkieletowych
hamowanie
uwalniania NA
nasilenie
wydzielania reniny
nasilenie
glikogenolizy
i
lipazy
pobudzenie tego
receptora jest
odpowiedzialne za
skurczcozwiązane
jest z uwolnieniem
jonówwapniowych
receptor
presynaptyczny
i
dużeilościznajdują
się w mięśniu
sercowym;
duże ilości w
drzewie
oskrzelowym
występują na
komórkach mięśni
gładkich w
wątrobie
postsynaptyczny
(znajduje się na
błonie pre-
i
powoduje wzrost
ciśnienia
skurczowego
punkt uchwytu
lekówstosowanych
w dychawicy
oskrzelowej
dodatkowe
informacje
postsynaptycznej)
mają mniejsze
znaczenie
typowy receptor
postsynaptyczny
punkt uchwytu w
lekach stosowanych
w dychawicy
oskrzelowej
związany z cyklem
fosfatydyloinozyto-
lowym
Receptor adrenergiczny – położenie synaptyczne
autoreceptor – wydzielana adrenalina
oddziałuje na błonę post- i presynaptyczną – dochodzi
do zahamowania wydzielania A na drodze
sprzężenia zwrotnego (-)
synapsa
α
1
α
2
α
1
NA
β
1
β
2
β
1
β
3
błona presynaptyczna
błona postsynaptyczna
! Biosynteza katecholamin
TYROZYNA
Noradrenalina jest przekaźnikiem impulsu nerwowego w
układzie współczulnym i jego biosynteza z tyrozyny zachodzi
w neuronach adrenergicznych pod wpływem reakcji
enzymatycznych, w których biorą udział: hydroksylaza
tyrozyny (tyrozyna), DOPA-dekarboksylaza oraz β-
hydroksylaza dopaminy
hydroksylaza
tyrozynowa
DOPA
dekarboksylaza
DOPY
DOPAMINA
Przekształcenie noradrenaliny w adrenalinę odbywa się w
komórkach chromochłonnych rdzenia nadnerczy w obecności
N-metylotransferazy fenyloetanoloaminy
hydroksylaza
dopaminy
ADRENALINA
N-metylotransferaza
NORADRENALINA
OH
OH
OH
OH
THF DHF O
2
H
2
O
OH
CO
2
OH
O
2
H
2
O
OH
tyrozynaza
DOPA-dekarboksylaza
β-hydroksylaza dopaminy
CH
2
HC
CH
2
CH
2
H
2
C
HC
OH
NH
2
HC
NH
2
NH
2
H
2
C
NH
2
COOH
COOH
dopamina
noradrenalina
melanina
tyrozyna
dihydroksyfenyloalanina
OH
Biosynteza amin katecholowych
(przejście noradrenaliny w adrenalinę zachodzi jedynie w
rdzeniu nadnerczy)
OH
adrenalina
HC
OH
H
2
C
NH
CH
3
! Metabolizm noradrenaliny:
OH
OH
OH
MAO
OH
HCCH
2
NH
2
OH
HCCOOH
OH
noradrenalina
kwas 3,4-dihydroksymigdałowy
OH
OH
OH
COMT
O
CH
3
HCCH
2
NH
2
OH
HCCH
2
NH
2
OH
noradrenalina
metoksynoradrenalina
MAO – monoaminooksydaza
COMT – katecholo-orto-metylotransferaza
! Endogenne aminy katecholowe:
noradrenalina (Norepinefryna, Lewarterenol, NA) (Levanor)
powinowactwo do receptora:
>
zastosowanie:
leczeniewstrząsuwceluutrzymaniaodpowiedniegociśnieniakrwi
jakododatekdolekówznieczulającychmiejscowowceluobkurczanianaczyńkrwionośnych
adrenalina (Epinefryna, A) (Fastject, Injectio Adrenalini)
powinowactwo do receptora:
<
zastosowanie:
w nagłychzagrożeniachżycia(wstrząsanafilaktycznydychawicaoskrzelowazatrzymanie
akcjiserca)podawanadożylniedomięśniowolubpodskórnie
dopamina (Dopamin)
powinowactwo do receptora: D
1
, D
2
,
1
<
1
zastosowaniewnagłychzagrożeniachżycia(wstrząskariogenny)podawanadożylnie
! Podział leków działających na układ współczulny:
I.
Lekipobudzająceukładwspółczulny
lekipobudzającereceptory
-adrenergiczne
lekipobudzającereceptory
-adrenergiczne
leki pobudzającereceptory
- i
-adrenergiczne
lekipobudzająceukładwspółczulnyoprzeważającymdziałaniuośrodkowym
lekipobudzająceukładwspółczulnyzmniejszającyłaknienie(anorexigenica)
II.
Lekihamującukładwspółczulny
lekiblokującereceptoradrenergiczny (leki adrenolityczne):
lekiblokującereceptor
-adrenergiczny (
-adrenolityki) działanie
lekiblokującereceptor
-adrenergiczny (
-adrenolityki) postsynaptyczne
lekiblokującereceptor
- i
-adrenergiczny
lekihamująceczynnośćpresynaptycznychstrukturwzakończeniachnerwówwspółczulnych(leki
sympatykolitycznelekiblokująceneuronadrenergiczny)
Leki pobudzające receptory α-adrenergiczne:
! Podział leków:
1. Naturalniagoniśći
Noradrenalina
Levonor, Lignocainum h/ch 2% cum noradrenalino 0,001255
Adrenalina
Fastject, Injectio Adrenalini
Dopamina wdużychdawkach
Dopamin
2. Nieselektywniagoniści
Xylometazolin
Xylometazolin, Risaxyl
Natazolina
Rhinazin, Betadrin
Tymazolina
Thymazen
Tetryzolina
Tyzine, Spersadexoline
3.
1
-agonisći
Fenylefryna
Coldrex, Rhinopront
4.
2
-agonisci
Oxymetazolina
Acatar, Oxalin
! Działanie leków pobudzających receptory α
1
:
skurczmięśnigładkichnpmacicynaczyń
znacznywzrostciśnieniatętniczego
wzrostzużyciatlenuprzezserce
! Wskazania do stosowania α
1
-agonistów
zapaśćnaczyniowa
miejscowodoroztworówlidokainy(norepinefrynakorbadryna)– przedłużenieczasudziałanialidokainy
poprzezwpływnanaczyniakrwionośneniestosowaćdoznieczuleńpalców! (długotrwałeobkurczenie
naczyńmożedoprowadzićdomartwicydystalnychczęściciała)
dozniesieniaprzekrwieniaiobrzękuspojówekorazbłonśluzowychnosa (stosujesiędo5dniabynie
uszkodzićbłonyśluzowej)
! Przeciwwskazania do stosowania α
1
-agonistów:
miażdżyca
nadciśnienietętnicze
niewydolnośćmięśniasercowego
nadczynnośćtarczycy
częstoskurczkomorowyimigotaniekomór
! Interakcje α
1
-agonistów:
znacznywzrostsiłydziałania
1
-agonistówpopodaniulekówsympatolitycznych(Rezerpina)atakże
p/depresyjnych (Nialamid)
mechanizm działania leków p/depresyjnych oparty jest min na hamowaniu
monoaminooksydazy (MAO) – enzymubiorącegoudziałwmetabolizmieaminkatecholowych–
jegozahamowaniepoprzezwpływlekówp/depresyjnychdoprowadzidozmniejszeniarozkładu
endogennych aminkatecholowychorazlekówpobudzającychukładwspółczulny– zjawisko
potencjalizacji
Leki pobudzające receptory β-adrenergiczne
! Podział leków pobudzających receptory β-adrenergiczne:
1.Leki nieselektywne
Izoprenalina
Orcyprenalina
Astmopent
2.
1
-agoniści
Dobutamina (
1
-selektywny)
Dobutrex, Dobuject
3.
2
-agoniści
Salbutamol
Ventolin, Salamol
Terbutalina
Bricanyl
Fenoterol
Berotec, Berodual
Salmeterol
Serevent
! Działanie leków β-mimetycznych:
pobudzenie receptora:
1
– przyspieszapracęserca
2
– powoduje zwiotczeniemięśnigładkich(oskrzeliinaczyń)
1
– powodujelipolizę
2
– dochodzi do glikogenolizy i glukoneogenezy
1
i
2
–
uwalniania reniny i insuliny
obecnietrwająintensywnedziałanianadselektywnymiagonistami
3
, jako terapeutykami do leczenia
otyłościbowiempobudzeniereceptora
2
powodujelipazę
! Wskazania do stosowania nieselektycznych agonistów receptora β i β
1
:
zespółAdamsaiStokesa(zwolnienielubzatrzymanieczynnościmięśniasercowego)
blok przedsionkowo-komorowy, rzadkoskurcz zatokowy
przez zabiegiem wszczepiania rozrusznika
wstrząskariogenny
! Wskazania do stosowania β
2
-agonistów:
dychawica oskrzelowa
wciążyhamujeskurczenaczyń
wchorobachnaczyńobwodowych(Raynauda – sineręce i Buergera – zarostowezapalenietętnic
obwodowychgłówniekończyn) dolnych – leczenie chirurgiczne: amputacja nogi
! Działania niepożądane agonistów receptora β-adrenergicznego:
zaburzeniaczynnościserca
częstoskurczzatokowy
nasilenieobjawówdychawicy
drżeniemięśni
! Przeciwwskazania do stosowania β-agonistów:
niewydolnośćserca
zawał
nadczynnośćtarczycy
jaskra
miażdżyca
[ Pobierz całość w formacie PDF ]