Farmakologia - toksykologia, szkoła bhp, Toksykologia(1)
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Zatrucie:
proces chorobowy, z klinicznymi objawami podmiotowymi i przedmiotowymi, wywołany przez
substancją chemiczną pochodzenia endo- lub egzogennego.
Zatrucie ostre:
to proces chorobowy wywołany przez truciznę wchłoniętą do organizmu w dawce
jednorazowej, charakteryzujący się na ogół dużą dynamika objawów klinicznych.
Postępowanie:
1. działania ratownicze- diagnostyka na miejscu zdarzenia:
–
przerwanie narażenia
–
doraźne zabiegi ratownicze- ocena stanu chorego i zabezpieczenie podstawowych funkcji
życiowych
–
wywiad i wstępna diagnostyka
–
usunięcie trucizny z miejsc wchłaniania
–
zastosowanie odtrutek dostępnych w miejscu narażenia lub karetkach PR
2. obserwacja i leczenie w szpitalach:
–
diagnostyka różnicowa
–
usunięcie niezresorbowanej trucizny z miejsc wchłaniania- dekontaminacja
–
zastosowanie odtrutki
–
przyśpieszenie eliminacji trucizn z organizmu
–
intensywna terapia zachowawcza
Dekontaminacja- usuwanie niezresorbowanej trucizny z miejsca wchłaniania w celu ograniczenia
wchłaniania jaki i jej miejscowego działania. Obejmuje dekontaminacje skóry, oczu i przewodu
pokarmowego.
Przewód pokarmowy:
–
prowokowanie wymiotów
–
płukanie żołądka
–
zastosowanie węgla aktywnego
–
podanie środka przeczyszczającego
–
całkowite płukanie jelit
Węgiel aktywowany:
–
dawka 1 g/ kg m.c. do 1 godziny od przyjęcia potencjalnie toksycznej dawki, zabezpieczyć drogi
oddechowe przed zachłyśnięciem, podawać po zakończeniu płukania żołądka
Odtrutki
- substancje terapeutyczne używane do przeciwdziałania toksycznemu działaniu
określonych ksenobiotyków poprzez hamownie transportu trucizn, blokowanie metabolizmu,
toksyczności metabolitów.
N- acetylocysteina (NAC)
- zatrucia paracetamolem
Flumazenil (Anexate)
- zatrucia beznodiazepinami
Alkohol etylowy, metylpirazol -
zatrucie glikolem etylenowym i alkoholem metylowym
Azotyn amylu, azotyn sodu, tiosiarczan sodu
- zatrucie cyjankami
Nalokson
- znosi depresyjne działanie na ośrodek oddechowy morfiny i innych opiatów
Witamina K (phytomenadion)
- zatrucie pochodnymi kumaryny
Pirydoksyna (wit. B6)
- zatrucie hydrazydem kwasu izonikotynowego
Błękit metylenowy -
toksyczne methemoglobinemie
Siarczan protaminy
- duże krwawienie w przebiegu leczenia heparyną
Penicylamina
-zatrucie związkami miedzi, rtęcią, kobaltem, cynkiem
Działanie toksyczne leków
:
–
efekt dawek większych niż lecznicze (następstwo przedawkowania)
1. bezwzględne- zatrucie ostre i przewlekłe
2. kumulacyjne- następstwo gromadzenia się leków wskutek podawania dawek większych niż
eliminowane w danym czasie
1 Przygotowano:
3. względne- zatrucie które występuje po podaniu dawek teoretycznie właściwych, lecz zbyt
dużych dla danego chorego (niewydolność narządu wydalniczego, upośledzenie czynności
detoksykacyjnej organizmu, równoczesne podawanie inhibitorów enzymów, inne formy
interakcji farmakokinetycznej oraz zmiany stanu czynnościowego efektorów)
Siarczan protaminy:
–
1 mg unieczynnia 100 j.m. heparyny
–
max dawka jednorazowa 50 mg
–
przy podaniu heparyny iv odtrutka-> iv powoli
–
przy podaniu heparyny sc odtrutka-> mała część iv, resztę im
–
roztwór do wstrzykiwań 0,05 g (1 amp. 5ml)
Fitomendion (wit. K):
–
przy przedawkowaniu leków przeciwzapalnych (nie heparyny)
–
zatrucie niektórymi środkami na gryzonie (rodentycydy kumarynowe)
–
Dawkowanie: 10 mg, max 30 mg.
–
Jeśli po 12- 48 godzinach brak poprawy można powtórzyć po, im, sc, powoli iv
Ostre zatrucie salicylanami
:
–
zatrucie samobójcze i przypadkowe, zwłaszcza u dzieci
Objawy kliniczne zatrucia:
–
ciężkość zatrucia, postępowanie i rokowanie zależy od stężenia salicylanów we krwi
–
zaburzenia RKZ, zaburzenia elektrolitowe, odwodnienie, wzrost temperatury ciała, zaburzenia
hemostazy, pobudzenie lub śpiączka
Zatrucie paracetamolem
:
–
jednorazowe lub w krótkich dawkach przyjęcie ponad 8 g paracetamolu może spowodować
przekroczenie możliwości detoksykacyjnych i dochodzi do martwicy komórek wątroby
–
uszkodzenie nerek
–
nudności, wymioty, objawy uszkodzenia wątroby po 24- 48 godzinach
–
odtrutka NAC, metionina- zwiększają syntezę glutationu w wątrobie
–
wskazaniem
jest nieznana ilość przyjętego leku i czas od spożycia krótszy niż 24 godziny,
NAC- po, iv
–
doustnie jednorazowo 140 mg/ kg m.c. a następnie co 4 godziny połowę dawki przez 68 godzin
Zatrucia wybranymi lekami działającymi depresyjnie na OUN:
–
najliczniejsza grupa wśród zatruć związkami chemicznymi
–
duża dostępność
–
duża ilość zatruć przypadkowych i w celach samobójczych
Trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne:
–
Amitryptylina, Imipramina, Klomipramina
–
najpoważniejsze zatrucia z tych, które powodują leki psychotropowe
–
dawka silnie toksyczna jest 3- 5 krotnie większa od normalnej
–
u osób bez opieki, unikać w warunkach ambulatoryjnych stosowania dużych ilości TLPD
–
Objawy zatrucia:
–
spadek RR, drgawki, zaburzenia rytmu serca
–
zaburzenia równowagi, senność, oczopląs, splatanie
–
halucynacje wzrokowe i słuchowe
–
objawy pozapiramidowe (przymusowe ustawienie głowy, gałek ocznych, skurcz całych
grup mięśniowych)
2 Przygotowano:
Zespół objawów cholinolitycznych:
–
szerokie źrenice z upośledzoną reakcją na światło, zaczerwienie skóry, suchość błon śluzowych,
zatrzymanie moczu, tachykardia, wzrost ciśnienia tętniczego, pobudzenie psychoruchowe,
dezorientacja, objawy psychotyczne
Leczenie:
–
płukanie żołądka/ wymioty
–
węgiel aktywowany 0,5- 1 g/ kg m.c. co 4- 6 godzin
–
terapia zachowawcza intensywna
–
wodorowęglan sodu
Karbamazepina:
Preparaty: Amizepin, Neurotop, Tegretol, Timonil, Trileptal
–
stosowany w leczeniu napadów padaczkowych, neuralgii, migrenowych bólów głowy,
alkoholowego zespołu abstynencji
–
często wymioty
–
działa na: OUN, układ krążenia, inne
–
porażenia perystaltyki, obrzęk płuc, ARDS, neuropatie
Leczenie:
–
płukanie żołądka/ wymioty
–
węgiel aktywowany 0,5- 1 g/ kg m.c. co 4- 6 godzin
–
terapia zachowawcza intensywna
–
monitorowanie stężenia leku
Fenytoina:
–
działa przeciwdrgawkowo i przeciw arytmicznie
–
stężenie terapeutyczne 10- 20 µg/ ml- monitorowanie stężenia leku we krwi
–
śpiączka, niedociśnienie
Benzodiazepiny:
–
Nitrazepam, Midazolam, Estazolam, Lorazepam, Oxazepam
–
odtrutka: Flumazenil
Objawy zatrucia:
–
zaburzenia równowagi i koordynacji psychoruchowej, oczopląs, senność, śpiączka
–
rzadko depresja ośrodka oddechowego i hipotermia
–
pacjent podobny do udaru
Leczenie:
–
Flumazemil (Anxete)- znosi działanie leku podany iv 0,5- 1 mg. Krótki czas działania,
dawki trzeba powtarzać co 20- 60 minut. Ryzyko wystąpienia drgawek
–
po około minucie obserwuje się obudzenie ze śpiączki
–
płukani żołądka
–
węgiel aktywowany
Objawy zatrucia:
–
początek bezobjawowy
–
senność, zawroty głowy
–
drgawki, psychozy
–
nagła utrata przytomności
–
zatrzymanie czynności oddechowej
–
układ oddechowy: brady, tachykardia, zaburzenia przewodnictwa
–
typowe objawy ciężkiego zatrucia: chory nieprzytomny, wentylowany sztucznie z
bradykardią, w arefleksji
3 Przygotowano:
Leczenie:
–
brak odtrutki
–
płukanie żołądka
–
węgiel aktywowany
–
intensywna terapia zachowawcza (musi być możliwości natychmiastowego intubowania)
Baklofen
rozkurcza mięśnie poprzecznie prążkowane.
Zatrucie:
–
początek bezobjawowy
–
zmniejszone napięcie mięśnowe, drgawki, zaburzenia akomodacji
–
nagła utrata przytomności
–
zatrzymanie akcji oddechowej
–
bradykardia
–
typowy obraz: chory nieprzytomny, wentlowany sztucznie, z bradykardią w afenkcji
Leczenie:
–
dekontaminacja z przewodu pokarmowego
–
intensywna opieka zachowawcza – min natychmiastowa intubacja
Muskaryna:
–
alkaloid pobudzający układ przywspółczulny
–
występuje naturalnie w muchomorze czerwonym i plamistym
Objawy:
–
nudności, biegunki
–
wymioty, ślinieni, duszność, rzadkoskurcz
·
Estry kwasów fluorofosforowych:
–
silnie toksyczne, tworzą trwałe kompleksy z AchE
–
mają silne działanie pobudzające zakończenia nerwów przywspółczulnych
–
względnie trwałe unieczynnianie cholinoesterazy doprowadza do parasympatykotomi i silnego
pobudzenia OUN
–
insektycydy, herbicydy, rodenocydy, fungicydy, lotne estry kwasów- środki bojowe (Tabun,
Sarin)
Objawy:
–
autonomiczne synapsy cholinergiczne: zwężenie źrenic, łzawienie, ślinotok, bradykardia, skurcz
oskrzeli, skurcze mięśni gładkich jelit
–
połączenia nerwowo- mięśniowe: napięcie i drżenie mięśni, później zwiotczenie
–
OUN: pobudzenie, drgawki, utrata przytomności, niewydolność oddechowa
–
rokowanie: bardzo poważne
W leczeniu zatruć:
–
duże dawki atropiny
–
reaktywatory acetylocholinoesterazy
–
w lecznictwie estrów kwasu fosforowych: pyrofos, fluostygmina i ekotiopat w kroplach
Reaktywatory ... estrów:
–
odtrutki- związki mające bardzo silne powinowactwo do związków fluorofosforanowych, wiążą
sie z estrami tych kwasów i odczepiaja je od cząsteczki acetylocholinoesterazy
–
leczenie nieodwracalnymi inhibitorami AchE
–
preparaty: Toksobidin- obidoksym amp. 0,25 g/l ml, stosuje się im lub iv, najczęściej z atropiną ,
wstrzykiwanie powtarzane wielokrotnie aż do uzyskania efektu odtrucia
4 Przygotowano:
antagonistą jest atropina
Atropina:
–
lek cholinolityczny- hamuje układ przywspółczulny
–
antagonista acetylocholiny
–
działanie obwodowe (parasympatykolitycznie) i ośrodkowe (pobudznie)
–
znosi działanie n X na serce (wzrost HR)
ostra choroba ...
–
wzrost temperatury ciała
–
skóra zaczerwieniona i sucha, pokryta plamami, tętno szybkie słabo napięte, duszność
–
światłowstręt z powodu znacznego rozszerzenia źrenic
–
suchość w ustach i niemożność połykania wskutek zahamowania wydzielania śliny
–
zatruty trzyma ...
–
bardzo silne podniecenie ruchowe
–
sinienie
–
zaburzenia długotrwałe- wolno ulega rozpadowi
Morfina:
–
głęboki sen narkotyczny
–
źrenice są bardzo zwężone
–
skóra zimna, blada lub sina
–
tętno wolne, słabo napięte, ciśnienie krwi niskie
–
oddech nieregularny z okresami bezdechu (oddech Cheayna- Stoksa)
–
śmierć przez porażenie ośrodka oddechowego
Postępowanie:
–
Nalokson- związek działający antagonistycznie w stosunku do morfiny na ośrodek oddechowy
–
400 µg iv lub 800 µg im/ sc, dawka całkowita nawet do 6- 10 mg
–
czas działania 45- 70 minut, depresja ośrodka oddechowego do 4- 5 godzin
–
tlenoterapia i wentylacja
–
intensywna opieka
Kokaina: (zatrucie ostre)
–
duże dawki powodują nadmierne pobudzenie układu współczulnego- silne pobudzenie
psychoruchowe, tachykardia, przełom nadciśnieniowy, hipertermia, niedotlenienie mięśnia
sercowego, objawy dusznicy bolesnej
–
porażenie OUN
–
utrata przytomności, zaburzenia krążenia i oddychania, drgawki
–
śmierć w skutek porażenia ośrodka oddechowego
Działanie kokainy.
Amfetamina:
–
po różnej ilości dawek zależy od stopnia wytworzenia tolerancji
–
niepokój, bezsenność, nadmierne podniecenie psychiczne, gonitwa myśli, drżenie mięśniowe
i drgawki, bóle głowy, omamy, skłonność do brutalnych reakcji łącznie z tendencjami
samobójczymi
–
znaczna hipertensja z bladością skóry, niemiarowością i kołataniem serca, bóle anginoidalne,
w końcowych stadiach prowadzące do zejścia śmiertelnego
–
suchość w jamie ustnej, wymioty, biegunki
–
w w ratowaniu zatrutego stosuje się chlorpromazynę oraz diazepam
5 Przygotowano:
[ Pobierz całość w formacie PDF ]