farmakologia2, GWSH, farmakologia
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Antybiotyki i
chemioterapeutyki.
Antybiotyki, posiadają swój pierwowzór w
przyrodzie tzn. że są wytwarzane przez
mikroorganizmy (grzyby, bakterie).
Do antybiotyków należą np. penicyliny,
cefalosporyny,
aminoglikozydy,
makrolidy.
• Leki, które zostały otrzymane w laboratorium
w wyniku syntezy chemicznej noszÄ… nazwÄ™
chemioterapeutyków.
' Np.ko-trymoksazol,
sulfonamidy,
fluorochinolony.
w zakażeniach bakteryjnych
Mechanizmy powstania oporności bakterii
na antybiotyki
>• Mutacje rybosomów [ oporność na antybiotyki
aminoglikozydowe, teki p.gruźlicze]
>
Mutacje genu gyrazy. enzym odpowiedzialny za
prawidłowe zwiniecie się nici DNA [ fluorochinolony];
Oporność bakterii
Pod wpływem działania antybiotyków wrażliwe bakterie
giną, oporne namnażają się bez przeszkód.
Bakterie mogą cechować się
opornością wrodzoną lub nabytą.
>
Przenikanie do komórki bakteriofagów [wirusów
bakteryjnych] i przekazanie genu oporności na
antybiotyk
> Niektóre bakterie wyksztateity system aktywnego
transportu usuwajÄ…cego antybiotyki na zewnÄ…trz
komórki.
Oporność wrodzona jest następstwem szczególnych
własności metabolicznych lub morfologicznych komórek
bakteryjnych
Rozwój ooornc-ici nabytej jest tym większy im
częściej stosowany jest lek.
Antybiotyki
p-laktamowe
Mechanizm działania
Podział:
> przyłączenie do białek ściany bakteryjnej
> Penicyliny (naturalne i
półsyntetyczne)
> hamowanie biosyntezy ściany komórki
bakteryjnej
> Cefalosporyny
> Karbapenemy
> Monobaktamy
> aktywacja enzymów autentycznych- rozpad
komórki bakterii
Działania niepożądane
Antybiotyki p-laktamowe
Reakcje alergiczne:
1.natychmiastowa (do
kilku min) -
obrzęk krtańi.obrzęk
naczynioruchowy, wstrzÄ…s anafilaktyczny po iv.
2. opóźnione (po
1-72 h) -
zmiany skórne (swędzenie,
pokrzywka), skurcz oskrzeli
3. późne (po 7-10
dniach
) - gorączka, wysypki skórne
bóle stawowe, powiększenie węzłów chłonnych,
eozynofllia.
Przed podaniem pozajelitowym - próba uczuleniowa
Zalety:
> dobra penetracja tkankowa
> mała toksyczność
> dobra skuteczność przeciwbakteryjna
Wady:
s
wrażliwość na p- laktamazy
^
alergie
^
szybka eliminacja
Penicyliny naturalne
Wskazania
Paciorkowce (1) -
• zakażenia układu oddechowego
Penicylina
benzylowa
(
P^rystallisatum;
Penicillin
G)- i.m. lub i.v.
Penicylina prokainowa - i.m. dawkowanie co 12-
24 h (zespół Hoigne)
Penicylina benzaty nowa (
Debecylina
) - i.m.
Fenoksymetylopenicylina (
Ospen ) —
p.o.
Uwaga : tabletki należy połykać w całości,
na Ih przed posiłkiem.
(
angina, zapalenie oskrzeli, zapalenie płuc
),
• róża,
• choroba reumatyczna,
Gronkowce uodporniły się na działanie
penicyliny
Aminopenicyliny
Amoksycylina (Duomox) lepiej wchłania się z
przewodu pokarmowego, lepiej tolerowana.
Doustnie stosowana podczas posiłku.
Ampicylina na 1h przed lub 2 h po posiłku.
Ampicylina + sulbaktam = Unasyn
Ampicylina + kwas Mawulanowy = Augmentin
Wskazania: zakażenia dróg moczowych, przewodu
pokarmowego, układu oddechowego,
dróg żółciowych, zakażenie skóry i tkanek
miękkich; zakażenie Helicobacter pylon.
Objawy niepożądane: nudnoścl, wymioty, biegunki,
skórne reakcje alergiczne,
Penicyliny półsyntetyczne
Penicyliny izoksazolilowe -
Flukloksacylina (Floxapen) - po., im.
Kloksacylina (
Synturpen) -
po., im., iv.
Stosować 1h przed lub 2h po posiłku.
Wskazania
głównie (p.o.) leczenie ambulatoryjne
łagodnych zakażeń dróg oddechowych.
Karboksypenicyliny.
Ureidopenicyliny
Karbenicylina (
Cartoenicillin) Im.
tub
Lv.
Karyndacyliiu doustnie
Tlkarcylina Lm.
Tikarcylina + kwas klawulanowy = rimentin
bakterie G(-)
Pseudomonas aemginos*
Proteus,
E.coli, H. infiuemae.
Wskazania
*
zakażenia układu moczowego
( stęż. w
moczu
Mrięfcsze
nii
tv«
krwi)
*
układu oddechowego, dróg
żółciowych
* zakażenia pooperacyjne, posocznice, zapalenie
opon mozgowo-rdzeniowych
AzJocylina
Meziocylina
Piperacylina
(Piperocillin, Pipril) -
Lm.
lub l.v.
Piperacy lina +
tazobaktam
= Tazocin.
bakterie
G(-)
zwłaszcza
Pseudomonas
aeruginosa
i bakterie 6(+)
Wskazania: ciężkie zakażenia układu moczowego
(
wrdfltnt z mocitnA
oddechowego, dróg żółciowych,
* zapalenie opon mozgowo-rdzeniowych,
• profilaktyk* zakażeń pooperacyjnych na jelitach i
drogach żółciowych.
Interakcje penicylin
Cefalosporyny
antybiotyki bakteriobójcze o szerokim spektrum działania
Nie stosować równocześnie z
tetracyklinami,
chtoramfenikotem, makrolidami i linkozamidami,
antybiotyki baktenostatyczne hamując podział bakterii
znoszą działanie antybiotyków bakteriobójczych.
• zapalenie gardła i
migdałków
• zapalenie płuc
• zapalenie ucha środkowego
• schorzenia dermatologiczne
• zakażenia układu moczowego
• zapalenie opon
mozgowo-rdzeniowych
• posocznice
Korzystne jest kojarzenie penicylin z
cefatosporynami lub aminoglikorydami.
Środki zoboierniaiace zmniejszają wchłanianie, a tym
samym działanie penicylin podawanych doustnie.
Niesteroidowe leki przeciwzapalne
nasilają działanie
penicylin.
Działania niepożądane
Cefalosporyny l generacja
Q zaburzenia krzepnięcia
Q przy podaniu i,v. zakrzepowe zapalenie żył
O odczyny alergiczne (rzadziej niż po
penicylinach; przed podaniem
pozajelitowym próba uczuleniowa)
Q nietolerancja alkoholu
G przy podaniu p.o. zaburzenia żołądkowo-
jelitowe
Cefradyna (
Sefril
)
-
p.o., Lm., Lv.
Cefazollna
(Kefzol) - Lm.,
l.v. co 8-1 Zgódź,
cefadroksyl (Duracef),
ccfalotyna (Keflln),
sÄ… aktywne wobec bakterii Gram(+) jak gronkowce i
paciorkowce oraz niektórych pałeczek Gram(-)
Słabo oporne na działanie fHaktamaz.
Głównie stosowane w leczeniu ambulatoryjnym.
Cefalosporyny II generacja
Zastosowanie
Cefuroksym (
Biofuroksym,, Zmacef Im.
lub iv.
BiorÄ…ce/, Zinaat -
p.o.)
Cefamandol (
Tarcefandol) -
i.m. lub l.v.
Cefaklor (
Ceclor ) -
p.o.
Cefoksytyna (Mefoxitki) i.m., Lv. test bardziej oporna
Głównie w leczeniu zakażeń pozaszpitalnych:
• niepowikianych zakażeń układu oddechowego (np.
zapalenie gardła i mkjdałkow),
• zapalenie ucha zewnętrznego,
• zakażenia skóry, tkanek miękkich,
• kości i stawów,
• niepowiklane zakażenia układu moczowego oraz
• w profilaktyce zakażeń pooperacyjnych.
zakażeniach bezttenowcami (!).
Zalecana jest zwłaszcza w terapii zakażeń
mieszanych jamy brzusznej oraz w zakażeniach
ginekologicznych i miednicy małej.
III generacja
oporne na ft- laktaroazY.
« szerszy zakres działania i większą aktywność
wobec bakterii Gram(-) rodziny
Enterobacteriaceae, Haemophilus influenzae,
Neisseria gonorrhoeae
i Neisseria
meningrtidis.
*
Wykazują zróżnicowaną aktywność
przeciwgronkowcowÄ…- do najbardziej aktywnych
należą cefotaksym l ceftrlakson, doskonała
penetracja do tkanek, w tym do płynu mózgowo-
rdzeniowego ( szczegoMe cefotaksym ).
* Stosowane są w terapi zapaleń pluć o ciężkim przebiegu,
ciężkich zakażeń układu moczowego, kości i stawów,
zapalenia opon mozgowoHrdzeniowych, ropni mózgu i
posocznicach.
Cefalosporyny lii generacja
Stosowane i.m. lub i.v.:
Cefotaksym (
Biotaksym, Tarcefoksym
)
Ceftriakson (
Tartriakson, Rocephm
)
Ceftazydim (
Fortum )
Cefoperazon (
Cefolid)
Cefsulodyna,
Cefetamet szerszy zakres działania i
większą aktywność wobec bakterii
Gram<-)
rodziny
Enterobacteriaceae, Haemophilus
influenzae, Neisseria gonorrhoeae
i
Neisseria
memrfg/ffdis.
Cefalosporyny IV generacji
Karbapenemy
Należą do nich: imipenem, meropenem,
ertapenem
Imipenem + cylastatyna
= Tienam) I.m. lub l,v,
inhibitor nerkowej dehydropeptydazy,
chroni imipenem
przed szybkÄ…
inaktywacjÄ… i
zmniejsza ryzyko nefrotoksyczności
• większa aktywność przeciwbakteryjna,
• znaczna oporność na 6-laktamazy.
• cenne antybiotyki przeznaczone dla lecznictwa
zamkniętego do leczenia ciężkich zakażeń
wywołanych, zwłaszcza przez szczepy bakterii Gram(-)
oporne na inne antybiotyki.
• działają również silnie na paciorkowce i gronkowce (ale
nie MRSA).
• bardzo łatwo przenikają do tkanek i płynów ustrojowych
Cefepim (Maripime) - i,m, lub i.v, co 8 -12 godz.
Cefpirom (Cefrom) - dożylnie
SÄ… to antybiotyki p- laktamowe o najszerszym
zakresie działania bakteriobójczego
- znaczna aktywność wobec tlenowych i
beztlenowych bakterii Gram(+)
i
(-),
niewrażliwe są
gronkowce MRSA
oporność na p- laktamazy
Interakcje
Karbapenemy
Leki ostatniej szansy, zarezerwowane do leczenia
zakażeń układowych (
w tym kości i stawów
)
opornych na inne antybiotyki lub majÄ…cych wyjÄ…tkowo
ciężki przebieg.
Niestety pojawiły się szczepy bakterii opornych na ich
działanie.
Działania niepożądane:
reakcje alergiczne
zakrzepowe zapalenie żył, biegunka, uszkodzenie
wÄ…troby.
Korzystne jest kojarzenie karbapenemów z
aminoglikozydamł,
fluorochinotonami
lub
wankomycynÄ….
Natomiast niekorzystne jest ich kojarzenie z innymi
antybiotykami K-łaktamowymi, gdyż karbapenemy
indukujÄ… syntezÄ™ bakteryjnych B-tektamaz.
Dobrze przenikają do większości tkanek i płynów
ustrojowych, łącznie z płynem mozgowo-rdzeniowym.
Wywołują efekt
poantybiotykowy
Imipenem może wywołać drgawki, przeciwwskazany
w padaczce, u chorych z uszkodzeniem OUN lub
niewydolnością nerek.
Monobaktamy
Monobaktamy
Aztreonam iv. im.
. Działa bardzo silnie bakteriobójczo na
bakterie tlenowe
Gram(-):
Enterobacteriaceae,
Pseudomonas
aeruginosa,
Haemophilus influenzae,
Neisseria
spp.
Bardzo dobra penetracja dotkankowa
(
kości, stawy, gruczoł krokowy).
•
Alternatywa
dla aminoglikozydów l
Działania
niepożądane:
• Aztreonam jest dobrze tolerowany .
• rzadko wywołuje reakcje alergiczne,
• zakrzepowe zapalenie żyty po podaniu dożylnym,
• bolesność przy podaniu domięśniowym,
• przejściowy wzrost stężenia transaminaz oraz
nadkażenia bakteriami Gram(+) i drożdżakami
Aminoglikozydy
Działania niepożądane
Aminoglikozydy należą do najbardziej toksycznych
antybiotyków. Są
oto-, nefro- i
neurotoksyczne
I generacja - streptomycyna, neomycyna
II generacja - gentamicyna, tobramycyna,
amikacyna, netilmycyna
Bakteriobójcze wobec bakterii ttenowycti Gram (-):
(
E.coli. Enterobacter,
Gram (<•): Staphytoccocus aureus ;
Mycooacterium tubercutosis
bardzo słabo wchłaniają się z przewodu pokarmowego
(
i.m.. i.v. tub
zewnęfrz/w; P.O.
)
nie przenikają do płynu mozgowo-fdzeniowego
wydalane sÄ… w 50-100% przez nefW
efekt poantybiotyfcowy
- (
synergizm Å‚ penicylinami i cefatosporynami)
Efekt ototoksyczny może pojawić się również w
trakcie stosowania przez dłuższy czas
aminoglikozydów w postaci kropli do uszu lub maści
na otwarte rany.
Nefrotoksyczność (zaburzenie czynności nerek) jest
spowodowana kumulacjÄ… leku w korze nerek
mogą powodować uszkodzenie nerwów czuciowych i
ruchowych
[ Pobierz całość w formacie PDF ]