farmakologia przewodu pokarmowego, medycyna, Patofizjologia, Ćwiczenia 13-15 (wydalniczy, nerwowy, ...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Farmakologia przewodu pokarmowego.
·
Choroba refluksowa przełyku- GERD- zarzucanie treści żołądka do przełyku z powodu
niesprawnego mechanizmu zamykania dolnego zwieracza przełyku.
·
Refluks fizjologiczny- refluks występujący u osób zdrowych po pewnych posiłkach.
·
Choroba refluksowa- często występujący refluks z dolegliwościami.
Częstość występowania:
-
5- 10% ludności ma objawy choroby refluksowej
-
u 20- 30% populacji stwierdza się refluks zapalny przełyku
Etiologia:
-
najczęściej przyczyną jest zaburzenie mechanizmu zamykania dolnego zwieracza przełyku
niewyjaśnionego pochodzenia
-
przyczyna wtórna- ciąża, stan po operacji, leczenie achalazji, zwężenie odźwiernika przepuklina
rozworu przełykowego, twardzina etc.
Klinika:
-
zgaga i piekące bóle za mostkiem, szczególnie w pozycji leżącej i po posiłku
-
uczucie ucisku za mostkiem
-
puste odbijania
-
trudności w połykaniu
-
zwracanie resztek pokarmu
-
bóle i pieczenie w nadbrzuszu
-
posmak soli lub mydła w ustach po obijaniu
Leczenie:
·
zachowawcze
-
normalizacja masy ciała
-
małe skąpo tłuszczowe posiłki
-
unikanie jedzenia późnym wieczorem
-
nie należy kłaść się bezpośrednio po posiłku
-
spać w łóżku wyżej podniesionym od strony głowy
Leki:
1. Leki zobojętniające sok żołądkowy
2. Leki chroniące błonę śluzową
3. Leki blokujÄ…ce receptory H2
4. Inhibitor pompy protonowej- sÄ… lekami najbardziej skutecznymi
5. Leki prokinetyczne
Leczenie przez 6 miesięcy. W przypadku nawrotu dolegliwości po zaprzestaniu leczenia, należy
rozważyć jego kontynuację wieloletnią lub leczenie operacyjne
Leki zobojętniające sok żołądkowy:
-
tlenki i sole metali (glinu, sodu, magnezu, wapnia, bizmutu)
-
neutralizacja pokarmu pobudza wydzielanie HCl- uwaga wtórna hipersekrecja (nie neutralizować
powyżej pH 4,5)
-
ponadto sprzyja zakażeniom przewodu pokarmowego i dróg moczowych oraz sprzyja wytrącaniu
kamieni fosforanowych- uwaga chorzy z niewydolnością nerek
ZwiÄ…zki magnezu:
-
węglan magnezu (Additiva, Megnesium, Magnez)
-
chlorek magnezu (Slow Mag)
-
cytrynian magnezu (Magnesol)
-
mleczan magnezu (Biomag, Magnezytki)
-
trikrzemian magnezu (Magnosil)
Preparaty glinu:
-
zasadowy węglan glinu (Alugastrin, Gastrinal)
fosforan glinu (Gelatum Aluminii Phosphorici)
-
-
węglan glinu (Kompensan)
1 Przygotowano:
ZwiÄ…zki wapnia:
-
węglan wapnia
-
laktoglukonian wapnia
-
chlorek wapnia
-
fosforan wapnia
Połączenia i związki kompleksowe glinu, wapnia i magnezu:
-
Alumag
-
Maaloź
-
Gastal
-
Magaldrat (Malugastrin)
Leki chroniące błonę śluzową:
·
sakralfat: sól glinowa siarczanu sacharozy
-
nie działa neutralizująco, wytwarza lepką warstwę ochronną na wrzodzie, tworzy barierę dla HCl,
pepsyny i kwasów żółciowych
-
stosuje siÄ™ minimum 4 tygodnie
-
preparaty: Venter, Ancrusal
-
działania niepożądane: zaparcia, suchość jamy ustnej, nudności
-
przeciwwskazania: w niewydolności nerek (akumulacja glinu)
-
dawkowanie: 4 x dziennie (3 x 1- 2 h po posiłku, 1 tabl przed snem)
·
analogi prostaglandyn: Mizoprostol, preparat Cytotec
-
ochrona błony śluzowej i hamowanie sekrecji soku żołądkowego i kwasów żółciowych; nie
zwiększa wydzielania gastryny
-
szczególnie korzystne w profilaktyce, leczeniu wrzodów, które zostały wywołane przez NLPZ
-
teratogenny
-
działania niepożądane: biegunka, bóle brzucha, nadmierne krwawienie miesiączkowe
IPP:
-
hamują wydzielanie jonu wodorowego z komórek okładzinowych do światła żołądka
-
Omeprazol, Pantoprazol, Lanzoprazol
-
leki te hamują wydzielanie kwasu solnego w stopniu zależnym od dawki. Możliwe jest całkowite
zahamowanie produkcji HCl poprzez zahamowanie H+K+ATP- azy. WiÄ…zanie omeprazolu z ATP-
azą jest nieodwracalne i sekrecję kwasu solnego może przywrócić dopiero naturalna regeneracja
komórek okładzinowych.
Preparaty:
-
omeprazol: Bioprazol, Gasec. Losec, Omar, Omeprazol, Ortanol, Polprazol, Prazol, Uled
-
pantoprazol: Controloc 20mg, 40 mg
-
lanzoprazol: Lanzul, Lanzul S
Działania niepożądane:
-
zaburzenia żołądkowo- jelitowe
-
zawroty i bóle głowy
-
wahania nastroju
-
sporadycznie podwyższenie prób wątrobowych, zmiany w obrazi krwi, wysypka skórna
-
zupełne zahamowanie wydzielania HCl powoduje hipergastremię i przerost komórek
chromochłonnych (rozwój rakowiaka u szczurów)
H2- blokery:
-
przeciętnie stosowane dawki zmniejszają wydzielanie HCl o połowę
blokują działanie histaminy na komórki okładzinowe żołądka
-
-
ponieważ w nocy wytwarzanego jest ponad 60% kwasu solnego leki te podaje się 1 x dziennie
wieczorem
cymetydyna, ranitydyna, famotydyna
-
-
cymetydyna i ranitydyna mogą zwiększać stężenie alkoholu we krwi poprzez zahamowanie
dehydrogenazy alkoholowej
przeciwwskazania: u dzieci, kobiet w ciąży, kobiet karmiących
-
2 Przygotowano:
Preparaty:
-
ranitydyna: Histac, Ramic, Ranigast, Riflux
-
famotydyna: Famidyna, Famogast, Ulfamid
-
cymetydyna: Altramet, Cimetidinum
Działania niepożądane:
-
bóle głowy
-
wysypki skórne
-
biegunki, zakażenia bakteryjne, drożdżakowe
-
ginekomastria
-
zaburzenia potencji
·
ranitydyna (Ranigast, Riflux) działają silniej od cymetydyn
·
famotydyna ,a długi okres kumulacji
Cymetydyna działania niepożądane:
-
szereg niebezpieczeństw po 55 rż. z upośledzeniem czynności wątroby i nerek
-
zaburzenia świadomości
-
bełkotliwa mowa
-
omamy
-
stany majaczeniowe
-
śpiączka
działanie czynnych enzymów mikrosomalnych wątroby powoduje wzrost stężenia teofiliny, fecytoiny,
luminalu, l. antyarytmicznych
Leki prokinetyczne:
-
poprzez poprawę motoryki przyśpieszają opróżnianie żołądka
Preparaty:
-
cyzapryd (Coordinax, Gasprid)
-
metaklopramid (Metaclopramidium)- działa ponadto przeciwwymiotnie, poprawia apetyt
Choroba wrzodowa:
żołądka XII- cy
-częściej starsi - częściej młodzi
-K= M - M: K= 4 : 1
-bóle wkrótce po jedzeniu - bóle w nocy lub przed jedzeniem
-częste wymioty, utrata m. c. - rzadko wymioty; stabilna m. c.
-u osób poniżej 40 rż. Wrzody XII- cy - typowa okresowa tendencja do nawrotów
występują 4 x częściej - po posiłku pacjent odczuwa ulgę
-endoskopia w celu rozpoznania i - endoskopia w celu rozpoznania
i powtórna
- najczęściej na opuszce XII- cy, krzywizna mała
żołądka
Patogeneza:
-
choroba wrzodowa jest następstwem zaburzenia równowagi pomiędzy czynnikami
wrzodotwórczymi a mechanizmami obronnymi błony śluzowej
Czynniki wrzodotwórcze = czynniki agresji:
-
kwas solny pepsyna kwasy żółciowe
-
zaburzenia perystaltyki
-
dym tytoniowy
-
alkohol
-
stres
-
leki NLPZ, GKS, Rezerpina
-
zakażenia przewodu pokarmowego H. pylori
Czynnik obrony:
-
śluz
dwuwęglany
-
prostaglandyny
-
-
prawidłowy przepływ krwi w ścianie przewodu pokarmowego
3 Przygotowano:
-
prawidłowa odnowa nabłonka przewodu pokarmowego
Powikłania:
·
ostre (krwawienie, perforacja, penetracja)
·
późne
Leczenie:
·
eradykacja
·
terapia trój lekowa:
-
IPP+ 2 z 3 antybiotyków (klazytromycyna, amoksycylina, metronidazol)
-
czas leczenia 7 dni
-
w Polsce oporność metronidazolu, możliwość oporność na klaromycynę- nie jest zalecane leczenie
tym zestawem
-
w przypadkach nieskutecznego leczenia- kuracja poczwórna: dajemy cytrynian potasowo-
bizmutowy (Ventrisol), nie powtarzamy wcześniej podawanych antybiotyków
-
najwcześniej po 4 tygodniach od zakończenia leczenia należy wykonać test oddechowy z
mocznikiem
Schematy leczenia: (rano i wieczorem przez 7 dni)
I- Controloc 40 + Amoksycylina 1000 mg + Klazytromycyna 500 mg
II- Controloc 40 + Metronidzalo 500 mg + Klazytromycyna 500 mg (rzadko stosowany)
III- Controloc + Amoksycylina + Metronidazol
-
leki zobojętniające, blokery H2, IPP
-
leki osłaniające: sakralfat
-
zmniejszenie narażenia lub usunięcie czynników zaostrzających: palenie tytoniu, stosowanie NLPZ,
unikanie stresu
-
wskazania do zabiegu operacyjnego:
-
trudne do zatamowania krwawienie
-
zwężenie odźwiernika
-
perforacja
-
zespół Zollingera- Ellisona (gastrinoma)
Leki rozkurczające mięśnie gładkie:
1. parasympatykomimetyczne- porażające zakończenia nerwów parasympatycznych
·
Atropina
·
Preparaty galenowe atropiny
-
Tinctura belladonnae
-
Extractum belladonnum siccum
·
leki syntetyczne
-
Scopola
-
Spasmophen
2. Bezpośrednio rozkurczające mięśnie gładkie
·
papaweryna (No- Spa)
·
drotaweryna
Wskazania:
-
kolka wÄ…trobowa, nerkowa, jelitowa
-
stany spastyczne narządów jamy brzusznej
-
zaparcia spastyczne
-
skurcze przełyku
-
bolesne miesiÄ…czkowanie
Leki rozkurczające mięśnie gładkie:
-
Metoklopramid
-
Cyzapryd
Metaklopramid:
-
pochodna prokainamidu
blokuje ośrodkowe receptory dopaminergiczne
-
-
uczula obwodowe receptory M na acetylocholinÄ™
4 Przygotowano:
-
działa przeciwwymiotnie przez hamowanie strefy chemoreceptorów pnia mózgu
-
wpływ na jelita:
-
zwiększa napięcie dolnego zwieracza przełyku
-
zwiększa kurczliwość przełyku, części odźwiernikowej żołądka i jelita cienkiego
-
rozkurcza odźwiernik
Zastosowanie:
-
zaburzenia czynności ruchowej przewodu pokarmowego
-
niewydolność wpustu
-
przepuklina rozworu przełykowego
-
refluks żołądkowo- przełykowy
-
zapalenie błony śluzowej żołądka
-
choroba wrzodowa
-
zaburzenia perystaltyki po operacjach na jamie brzusznej
·
nudności, wymioty, zgaga, zaparcia
Cyzapryd:
-
Coordimax, Gasprid
-
pobudza perystaltykÄ™ przewodu pokarmowego poprzez stymulacjÄ™ receptora 5HT4, co powoduje:
-
wzrost uwalniania Ach za splotów śródściennych
-
wzrost napięcia dolnego zwieracza przełyku
-
zahamowanie zarzucania treści pokarmowej z żołądka do przełyku
-
ułatwione opróżnianie żołądka i dwunastnicy
Leki wpływające na motorykę:
-
Mebeweryna
-
Duspatalin- lek o działaniu bezpośrednim i selektywnym na mięśnie gładki przewodu
pokarmowego
-
Timebutine
-
Debridat- reguluje motorykÄ™ przewodu pokarmowego- pobudza lub hamuje
-
pobudza jako agonista receptora mi i delta
-
hamuje jako agonista receptora kappa
Wskazania:
-
zespół jelita drażliwego
-
refluks żołądkowo- jelitowy
-
niestrawność żołądkowa
Mebeweryna: Duspatalin 3 x 1 tabl, 20 min przed posiłkiem
Duspatalin retard 2 x 1 tabl
Trimebutine: Debridat 3 x 1-2 tabl
Leki znoszące nudności i wymioty albo zapobiegające:
1. Leki przeciwhistaminowe i cholinolityczne- hamujące ośrodek wymiotny
2. Neuroleptyki, pochodne fenotiazyny, tioksantenu lub butyrofenonu, hamują czynność receptorów
area postrema
3. Leki cholinolityczne oraz metaklopramid wpływają na ruchy perystaltyczne żołądka i jelit
4. Antagoniści receptorów serotoninowych typu trzeciego 5HT3
Ad1.
-
działanie skuteczne w nudnościach i wymiotach spowodowanych chorobą lokomocyjną oraz
chorobami błędnika
-
mechanizm działania: bloku receptory histaminowe H1 i receptory cholinergiczne
-
łatwo się wchłaniają z przewodu pokarmowego
-
po podaniu doustnym zaczynają działać w ciągu 15- 30 minut, max dziłąnia w ciągu 1- 2h,
utrzymuje siÄ™ 3- 6 h.
-
Preparaty: Aviomarin tabl 50 mg amp. 50 mg/ml
Ad2.
-
punkt uchwytu działania w chemoreceptorach pola końcowego
-
Prometazyna- Diphergan
5 Przygotowano:
[ Pobierz całość w formacie PDF ]