ewidencja 30 krotnosci, ksiegowe
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
INFORLEX.PL Księgowość
Biuletyn Głównego Księgowego 21/2012
z 01.11.2012, str. 55
Przekroczenie rocznej granicy podstawy wymiaru składek
Roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób podlegających tym
ubezpieczeniom w danym roku kalendarzowym nie moŜe być wyŜsza od kwoty odpowiadającej
trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na
dany rok kalendarzowy. Limit w 2012 r. wynosi 105 780 zł. Pracodawca powinien dopilnować, Ŝeby składki nie
były naliczane po przekroczeniu tej kwoty.
Przekroczenie kwoty rocznego ograniczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe powoduje, że
pracodawca od nadwyżki ponad limit do końca roku kalendarzowego zaprzestaje opłacania tych składek. Gdy mimo
przekroczenia limitu składki nadal są naliczane i odprowadzane do ZUS, pracodawca powinien zwrócić nienależnie pobrane
składki pracownikowi.
Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracownika stanowi przychód w rozumieniu przepisów o
podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągany u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.
Podstawę składki zdrowotnej stanowi podstawa przyjęta do ubezpieczeń społecznych, pomniejszona o kwoty składek na
ubezpieczenia społeczne finansowane ze środków ubezpieczonego i potrącone z jego środków przez płatnika (art. 81 ust. 5,
art. 83 ust. 1 i ust. 4 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych). Natomiast
wysokość składki na ubezpieczenie wypadkowe uzależniona jest od ryzyka występującego u pracodawcy (art. 29 i nast.
ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych).
Składki opłacane są zarówno przez pracownika, jak i przez pracodawcę. Wysokość składek przedstawia tabela 1.
Tabela 1. Wysokość obowiązkowych obciążeń z tytułu składek ZUS
Składka
Finansowana przez pracownika Finansowana przez pracodawcę
emerytalna
9,76%
9,76%
rentowa
1,50%
6,50%
chorobowa
2,45%
–
wypadkowa
–
1,93%
zdrowotna
9,00%
–
Fundusz Pracy
–
2,45%
Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
–
0,10%
Ograniczenie to odnosi się do składek odprowadzanych na ubezpieczenie obowiązkowo, jak i dobrowolnie. Pozostałe składki
dotyczące ubezpieczenia:
● chorobowego,
● wypadkowego,
● zdrowotnego,
a także składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych pracodawca ma obowiązek naliczać i
opłacać bez względu na przekroczenie progu.
UWAGA
1 of 5
20130612 20:14
INFORLEX.PL Księgowość
W 2012 r. kwota rocznego ograniczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne,
rentowe i Fundusz Emerytur Pomostowych wynosi 105 780 zł.
Jak obliczyć limit
Ograniczenie rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dotyczy wszystkich tytułów do
ubezpieczeń w danym roku kalendarzowym, z których od podstawy wymiaru obliczane były składki na te ubezpieczenia.
UWAGA
Nie ma znaczenia, za jaki okres wypłaty te były należne. Dla obowiązku naliczania składek na
ubezpieczenia emerytalne i rentowe ważny jest moment dokonania (postawienia do dyspozycji) wypłaty
pracownikowi, a nie okres, za jaki jest należna.
Dlatego w podstawie ograniczenia należy uwzględnić również wynagrodzenie za rok poprzedni wypłacone w roku bieżącym.
Informacja o przekroczeniu limitu
Płatnik składek zaprzestaje opłacania składek z powodu osiągnięcia przez ubezpieczonego w danym roku kalendarzowym
limitu rocznej podstawy wymiaru składek na podstawie:
● własnej dokumentacji,
● informacji uzyskanej z ZUS, jeżeli ZUS w wyniku sprawdzenia wysokości rocznej podstawy wymiaru składek stwierdzi
opłacenie składek od nadwyżki,
● oświadczenia ubezpieczonego, jeżeli pracownik ma opłacane składki u więcej niż jednego płatnika.
W sytuacji gdy do ustalenia podstawy ograniczenia poboru składek zobowiązanych jest kilku płatników, ciężar
powiadomienia i ustalenia limitu spoczywa na pracowniku. To pracownik zobowiązany jest zawiadomić wszystkich płatników
składek o przekroczeniu kwoty rocznej podstawy wymiaru składek. Takie stanowisko zajął m.in. Sąd Apelacyjny w
Warszawie w wyroku z 29 listopada 2004 r. (sygn. akt III AUa 525/04).
Oświadczenie złożone przez pracownika nie ma określonego wzoru. Pracownik powinien wskazać w nim, od którego
momentu nastąpi przekroczenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
UWAGA
Za skutki błędnego zawiadomienia powodującego nieopłacenie należnych składek na ubezpieczenia
emerytalne i rentowe odpowiada ubezpieczony.
Jeżeli pracownik, składając oświadczenie, poda informacje niezgodne ze stanem faktycznym, w efekcie czego powstanie
zadłużenie z tytułu składek na te ubezpieczenia, wówczas jest on zobowiązany do spłacenia całości zadłużenia (§ 10
rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy
wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe). Przez zadłużenie rozumie się należne zaległości w składkach
emerytalnorentowych, ale również powstałe z tego tytułu ewentualne odsetki za zwłokę. W praktyce ZUS egzekwuje zapłatę
składek od pracodawcy, z kolei zakład pracy może żądać zwrotu składek od ubezpieczonego.
Ograniczenie podstawy składek pracownika zatrudnionego u kilku pracodawców
Jeżeli pracownik świadczy pracę co najmniej w dwóch zakładach pracy, ustalenie kwoty przekroczenia podstawy wymiaru
składek u każdego z pracodawców wymaga zastosowania proporcji. W miesiącu, w którym pracownik przekracza limit
podstawy składek, obliczenie części wynagrodzenia, od której nie należy już naliczać składek ubezpieczeniowych u
poszczególnych pracodawców, wymaga uwzględnienia, iż od sumy przychodów ubezpieczonego u obydwu pracodawców,
osiągniętych od początku roku do miesiąca przekroczenia rocznej podstawy wymiaru składek, należy odjąć kwotę rocznej
podstawy za dany rok.
Kwotę przekroczenia rocznej podstawy ustala się następująco:
2 of 5
20130612 20:14
INFORLEX.PL Księgowość
x = (a × c) : b
gdzie:
a – kwota przekroczenia podstawy ogółem, obliczona jako różnica między łącznym wynagrodzeniem pracownika u obu
pracodawców do końca miesiąca przekroczenia ograniczenia podstawy wymiaru a kwotą ograniczenia,
b – suma przychodów u płatników w miesiącu przekroczenia ograniczenia podstawy wymiaru,
c – przychód u pracodawcy A lub B osiągnięty w miesiącu przekroczenia ograniczenia podstawy wymiaru,
x – kwota przekroczenia rocznej podstawy wymiaru składek w danym miesiącu u pracodawcy A lub B; o tę kwotę należy
pomniejszyć podstawę wymiaru składek ubezpieczeniowych w miesiącu, w którym pracownik przekracza kwotę ograniczenia
podstawy wymiaru.
Jeśli pracodawców jest więcej, proporcję należy zastosować w odniesieniu do każdego z nich.
W miesiącu, w którym nastąpi przekroczenie, pracownik może wybrać płatnika, który ma za niego opłacić składki na
ubezpieczenia emerytalne i rentowe, bądź poinformować każdego z płatników, aby opłacili składki na ubezpieczenia
emerytalne i rentowe do wysokości nieprzekraczającej łącznie rocznej kwoty granicznej. Jeśli pracownik zobliguje jednego z
płatników do zapłaty składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, to pozostali płatnicy wykazują zerową podstawę
wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
Informację o przekroczeniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe przekazuje się do ZUS
poprzez oznaczenie w bloku X w polu 05 deklaracji DRA (w przypadku osób opłacających składki wyłącznie za siebie) lub w
bloku III.B w polu 02 raportu ZUS RCA z cyfrą:
1 – jeżeli informację o przekroczeniu rocznej kwoty granicznej przekazał ubezpieczony,
2 – jeżeli informację o przekroczeniu rocznej kwoty granicznej przekazał płatnik składek,
3 – jeżeli informację o przekroczeniu rocznej kwoty granicznej przekazał ZUS.
Jeśli składki zostały pobrane nienależnie
Jeżeli przekroczenie ograniczenia podstawy wymiaru składek zostało uwzględnione w odpowiednim czasie (w miesiącu
przekroczenia) i składki od nadwyżki nie były naliczane, to księgowania dotyczące przekroczenia limitu składek na
ubezpieczenia emerytalnorentowe nie różnią się od standardowego ujmowania listy płac. Wyjątek stanowić będzie wysokość
obciążeń z tytułu ww. składek.
Inaczej jest w przypadku, gdy mimo przekroczenia limitu składki są nadal naliczane i odprowadzane do ZUS. W takiej
sytuacji ZUS zawiadamia płatnika składek o kwocie nienależnie opłaconych składek, które zgodnie z ust. 6a mogą być
zwrócone. Zwrot następuje w ciągu 30 dni od złożenia przez pracodawcę (płatnika) wniosku o zwrot nadpłaconych składek,
pod warunkiem że nie ma on zaległości w opłacaniu składek. Nadpłacone składki ZUS zaliczy bowiem w pierwszej kolejności
na zaległe zobowiązania z tytułu ubezpieczeń.
Odprowadzanie składek od nadwyżki ponad limit wymaga skorygowania przez pracodawcę dokumentów rozliczeniowych
ZUS.
Część składek, którą finansuje ubezpieczony (pracownik), a którą naliczył od nadwyżki ponad limit i odprowadził do ZUS
płatnik (pracodawca), po odliczeniu składki na ubezpieczenie zdrowotne i zaliczki na podatek płatnik musi zwrócić
pracownikowi. Przychód pracownika powstanie w okresie, w którym otrzyma on zwrot nienależnie pobranych składek.
Jeśli pracodawca nie zwróci nienależnie pobranych składek niezwłocznie po otrzymaniu informacji o nadpłacie lub
wnioskowanego zwrotu z ZUS, pracownik ma trzy lata na dochodzenie swoich roszczeń od pracodawcy.
Tabela 2. Ewidencja korekty nienależnie pobranych składek
3 of 5
20130612 20:14
INFORLEX.PL Księgowość
Operacja gospodarcza
Wn konto
Ma konto
Korekta składek w części finansowanej
przez płatnika
„Rozrachunki
publicznoprawne”
„Koszty według rodzajów” (w analityce ubezpieczenia
społeczne i inne świadczenia) lub konto zespołu 5, lub
„Pozostałe przychody operacyjne”, jeśli korekta następuje w
kolejnym roku po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego
za rok, którego korekta dotyczy
Korekta składek finansowanych przez
ubezpieczonego
„Rozrachunki
publicznoprawne”
„Rozrachunki z pracownikami”
Zwrot nadwyżki przez ZUS na rachunek
bankowy płatnika
„Rachunek
bankowy”
„Rozrachunki publicznoprawne”
Zarachowanie potrąconej zaliczki na
podatek dochodowy od osób fizycznych i
składki na ubezpieczenie zdrowotne od
należnej pracownikowi kwoty zwrotu
„Rozrachunki z
pracownikami”
„Rozrachunki publicznoprawne”
Zwrot składki ubezpieczonemu (po
potrąceniu zaliczki na podatek
dochodowy i składki na ubezpieczenie
zdrowotne)
„Rozrachunki z
pracownikami”
„Rachunek bieżący”
Przykład
Pracownik jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę u dwóch pracodawców.
Wynagrodzenie miesięczne u pracodawcy X wynosi 6000 zł, natomiast u pracodawcy Y 4000 zł. W listopadzie
2012 r. pracownik poinformował pracodawców, że jego oskładkowane przychody za miesiące styczeń–
październik 2012 r. wyniosły łącznie 98 000 zł, w związku z czym w listopadzie przekroczy on limit podstawy
wymiaru składek.
W 2012 r. ograniczenie podstawy wymiaru składek wynosi 105 780 zł.
W listopadzie pracownik przekroczyłby ten limit o kwotę 2220 zł, tj. 2220 = 105 780 – (98 000 + 6000 + 4000),
z czego:
● kwota przekroczenia u pracodawcy X wyniosłaby: (2220 zł × 6000 zł) : 10 000 zł = 1332 zł,
● kwota przekroczenia u pracodawcy Y wyniosłaby: (2220 zł × 4000 zł) : 10 000 zł = 888 zł.
Aby nie nastąpiło przekroczenie limitu w listopadzie, podstawa wymiaru składek za pracownika powinna wynosić
zatem:
● u pracodawcy X: 6000 zł – 1332 zł = 4668 zł;
● u pracodawca Y: 4000 zł – 888 zł = 3112 zł.
Patrycja Mikuła
konsultant
● art. 19 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych – Dz.U. z 2009 r.
Nr 205, poz. 1585; ost.zm. Dz.U. z 2012 r. poz. 769
● art. 81 ust. 5, art. 83 ust. 1, 4 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej
finansowanych ze środków publicznych – Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027; ost.zm. Dz.U. z 2012 r. poz.
123
● art. 29 i nast. ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy
4 of 5
20130612 20:14
INFORLEX.PL Księgowość
pracy i chorób zawodowych – Dz.U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322; ost.zm. Dz.U. z 2011 r. Nr 45, poz. 235
Źródło:
INFORLEX.PL Księgowość
publikacja z serii INFORLEX
Copyright © 2013 INFOR PL S.A. Wszelkie prawa zastrzeżone.
5 of 5
20130612 20:14
[ Pobierz całość w formacie PDF ]