endo cz 6, stomatologia
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Metody i zasady leczenia endodontycznego
Metody i zasady leczenia endodontycznego.
Technika opracowania kana³ów korzeniowych
instrumentami rêcznymi (cz.VI)
Principles and practice of endodontic treatments.
The technique of the root canal preparation by the hand
instruments (part VI)
W zesta-
wie podstawowym znajduj¹ siê równie¿ upychacze /spreadery/ do kondensacji
bocznej gutaperki od nr 15-40. W pracy omówiono opracowanie kana³u korze-
niowego instrumentami palcowymi krok po kroku.
Summary
The preparation of the root canal as similar as earlier stages of endodontic
treatment is very important for receiving correct sealing of the root canal and in
this way to accomplish direct and long-term good results. For the preparation
we can use hand or rotation instruments or both but in adequate sequences. The
aim of the root canal cleaning and shaping are: a/ to enlarge the canal with
keeping its original of the cours; b/ to develop a continuously shaped conical
form from apical to coronal; c/ the apical preparation should be as small as
possible, with saving its apical construction; and d/ all irritants like bacteria,
bacterial by-products, necrotic tissue, organic debris, vital tissue, salivary by-
products, hemorrhage, and others, must be flush from root canal by copious
irrigation. The set of instruments which we apply to root canal preparation
consists of following instruments: a/ K-file nr 15 40, b/ K-reamers nr 15 25
and 45-55, c/ Hedström file nr 15-40. In this article was described step-by-step
root canal preparation by finger instruments.
S³owa kluczowe: opracowanie kana³u, narzêdzia endodontyczne palcowe
Key words: preparation of the root canal, endodontic finger instruments
Praca recenzowana
.
Opracowanie kana³u korzeniowego
podobnie jak inne wczeniejsze etapy
leczenia endodontycznego jest niezwy-
kle istotne dla prawid³owego szczel-
nego wype³nienia kana³u, a tym sa-
mym dla uzyskania pozytywnych bez-
porednich i odleg³ych wyników lecze-
nia. Kana³ korzeniowy musi byæ opra-
cowany w formie sto¿ka i to niezale¿-
nie jak¹ bêdziemy stosowaæ technikê
opracowania, jakich u¿yjemy instru-
mentów, jak¹ metod¹ kana³ korzenio-
wy bêdzie wype³niany oraz jakiego
materia³u u¿yjemy do wype³niania /5,
6, 7, 9, 10, 11, 12, 13, 16, 17, 20, 21/ .
Do opracowania wiat³a kana³u ko-
rzeniowego mo¿emy zastosowaæ in-
strumenty palcowe lub instrumenty
maszynowe albo instrumenty palco-
we i maszynowe w odpowiedniej ko-
lejnoci /3, 10, 12, 15, 17/. Mamy
dwie podstawowe techniki opracowa-
nia kana³u korzeniowego:
1. technikê step-back inaczej krok
do ty³u, kana³ korzeniowy opracowu-
jemy od wierzcho³ka w kierunku ko-
rony, lub
2. technikê crown-down to znaczy
opracowanie kana³u od koronowej
czêci w kierunku wierzcho³ka.
Obie techniki mog¹ byæ stosowane
osobno lub razem. Opracowuj¹c ka-
na³ korzeniowy obiema technikami
u¿ywamy odpowiedniej sekwencji in-
strumentów. Obie techniki maj¹ za-
stosowanie zarówno dla instrumen-
tów palcowych jak i maszynowych.
Celem opracowania wiat³a kana³u
korzeniowego jest:
a) poszerzenie kana³u korzeniowe-
go z zachowaniem jego pierwotnego
przekroju oraz przebiegu;
6
Poradnik
Stomatologiczny
Nr 2/2003
Jerzy Krupiñski
Z Zak³adu Propedeutyki Stomatologii Zachowawczej Instytutu Stomatologii UJ
Kierownik: doc. dr hab. med. Jerzy Krupiñski
Streszczenie:
Opracowanie kana³u korzeniowego podobnie jak inne wczeniejsze etapy le-
czenia endodontycznego jest niezwykle istotne dla prawid³owego szczelnego
wype³nienia kana³u, a tym samym dla uzyskania pozytywnych bezporednich
i odleg³ych wyników leczenia.
Do opracowania wiat³a kana³u korzeniowego mo¿emy zastosowaæ instrumenty
palcowe lub instrumenty maszynowe albo instrumenty palcowe i maszynowe
w odpowiedniej kolejnoci.
Celem opracowania wiat³a kana³u korzeniowego jest: a/ poszerzenie kana³u
korzeniowego z zachowaniem jego pierwotnego przekroju oraz przebiegu; b/
sto¿kowate, lejkowate ukszta³towanie kana³u; c/ zachowanie oko³owierzcho³-
kowego zwê¿enia kana³u, czyli otworu fizjologicznego; i d/usuniêcie bakterii,
toksyn bakteryjnych, krwi oraz tkanek miêkkich, poprzez obfite przep³ukiwa-
nie kana³u. Podstawowy zestaw instrumentów palcowych, który u¿ywamy do
opracowania kana³u korzeniowego sk³ada siê z nastêpuj¹cych instrumentów:
a/ pilniki typu Kerra (K-file) od nr 15-40, b/ poszerzacze Kerra (K-reamer) od
nr 15-25 i 45-55, c/ pilniki typu H /Hedströem/ od nr 15-40
Metody i zasady leczenia endodontycznego
Ryc. 5A. Klasyfikacja kana³ów korzeniowych ze wzglêdu na
stopieñ zakrzywienia (wg. S. W. Schneidera).
Ryc.1. Podstawowy zestaw instrumentów palcowych do opra-
cowania kana³ów. A schemat, B instrumenty w stojaku
Ryc. 2. Podchloryn sodu do
przep³ukiwania kana³u.
Ryc. 5B. K¹t zawarty pomiêdzy osi¹ g³ówna kana³u
a lini¹ wierzcho³kow¹ okrela stopieñ zakrzywienia kana³u.
(wg S.W. Schneidera).
Ryc. 3. Lubrikant FILE-EZE, firmy Ultradent.
Ryc. 4. Lubrikant RC-PREP.
Ryc. 6. Krok I. Pierwszy in-
strument (reamers) nr 15 + lu-
brikant wprowadzamy do ka-
na³u korzeniowego na pe³n¹
d³ugoæ robocz¹, Wl = 19mm.
Poradnik
Stomatologiczny
Nr 2/2003
7
Metody i zasady leczenia endodontycznego
b) sto¿kowate, lejkowate ukszta³to-
wanie kana³u;
c) zachowanie oko³owierzcho³ko-
wego zwê¿enia kana³u, czyli otworu
fizjologicznego;
d)usuniêcie tkanek miêkkich, po-
przez obfite przep³ukiwanie kana³u.
Wed³ug mojego d³ugoletniego do-
wiadczenia klinicznego jak i do-
wiadczenia wynikaj¹cego z naucza-
nia endodoncji uwa¿am, ¿e najpierw
trzeba dobrze opanowaæ technikê
opracowania kana³u korzeniowego
instrumentami palcowymi technik¹
step-back, a dopiero póniej instru-
mentami maszynowymi i innymi
technikami. Postaram siê omówiæ
dok³adnie wszystkie te techniki w
kolejnych artyku³ach, ze szczegól-
nym uwzglêdnieniem tych, którymi
pracujê i które uwa¿am za doæ nie-
zawodne.
5,25% podchlorynu sodu /Ryc. 2/.
Lubrikanty to rodki u³atwiaj¹ce po-
lizg instrumentu w kanale. Pokryty
lubrikantem instrument znacznie u³a-
twia udra¿nianie szczególnie w¹-
skich kana³ów, tam gdzie bez posze-
rzenia kana³u nie jest mo¿liwe jego
przep³ukanie. Jednym z nich jest pre-
parat Ezfil /Ultradent/ /Ryc. 3/, w
którego sk³ad wchodzi EDTA, lub
preparat RC Prep /Ryc. 4/, w które-
go sk³ad wchodzi kwas moczowy.
Po ustaleniu d³ugoci roboczej roz-
poczynamy opracowywanie kana³u,
które przeledzimy na bloczku plasti-
kowym. Za³ó¿my, ¿e: pierwszym in-
strumentem, który wprowadzilimy
do kana³u i dokonali pomiaru d³ugo-
ci kana³u korzeniowego jest pilnik
K-reamer nr 10. Kana³ jest o przeciêt-
nym stopniu trudnoci wg. S.W.
Schneidera /19/, to znaczy zakrzywie-
nie jest > ni¿ 10 stopni i < ni¿ 25 stop-
ni /Ryc. 5A i B/. D³ugoæ robocza
kana³u (wl = work lenght) zosta³a
okrelona na 19mm.
Krok IV:
Kolejny pilnik K-file nr 30 /niebie-
ski/, wprowadzamy na d³ugoæ o 1
mm krócej ni¿ poprzedni instrument,
czyli wl 2mm = 17mm /Ryc. 10/.
Kana³ ponownie przep³ukujemy 2,5%
podchlorynem sodu. Nastêpnie kon-
trolujemy dro¿noæ kana³u na pe³nej
d³ugoci roboczej instrumentem nr 20
/¿ó³ty/, czyli tym który ostatni wcho-
dzi³ na pe³n¹ d³ugoæ robocz¹. Instru-
ment ten nazywamy pilnikiem g³ów-
nym /MAF Master Apical File/
Krok V:
Pilnik K-file nr 35 /zielony/ wpro-
wadzamy o kolejny 1mm krócej od
poprzedniego, czyli wl = 19 3mm
to jest na 16mm /Ryc. 11/. Kana³ prze-
p³ukujemy i kontrolujemy pilnikiem
MAF utrzymanie pe³nej d³ugoci ro-
boczej.
Opracowanie wiat³a kana³u ko-
rzeniowego instrumentami palco-
wymi technik¹ step-back
Metoda step-back inaczej zwana
teleskopow¹, znana jest od roku 1979.
Opisana zosta³a dla instrumentów
palcowych stalowych /13/. Podstawo-
wy zestaw instrumentów palcowych,
który u¿ywamy do opracowania ka-
na³u korzeniowego sk³ada siê z nastê-
puj¹cych instrumentów:
a) pilniki typu Kerra (K-file) od nr
15-40,
b) poszerzacze Kerra (K-reamer) od
nr 15-25 i 45-55,
c) pilniki typu H /Hedströem/ od nr
15-40 /Ryc. 1A i B/.
W zestawie podstawowym wi-
docznym na rycinie 1 znajduj¹ siê
równie¿ upychacze /spreadery/ do
kondensacji bocznej gutaperki od nr
15-40. W wyj¹tkowo w¹skich kana-
³ach musimy dodatkowo mieæ do
dyspozycji pilniki K-reamer o roz-
miarach 06, 08, i 10. Do opracowa-
nia kana³u oprócz instrumentów ko-
nieczne s¹: lubrikant /rodek poli-
zgowy/, który stosujemy przy bardzo
w¹skich kana³ach celem ich udro¿-
nienia i poszerzenia i rodek do prze-
p³ukiwania kana³u /8, 13/ w postaci
2,5% a wed³ug innych autorów /20/,
Krok VI:
Instrument K-file o numerze 40
/czarny/ wprowadzamy na d³ugoæ o
kolejny 1mm krócej ni¿ poprzedni,
czyli wl 4mm = 15mm /Ryc. 12/.
D³ugoæ instrumentu jak zawsze
oznaczamy przesuwaj¹c stoper na
odmierzon¹ d³ugoæ. Kana³ przep³u-
kujemy i ewentualnie ponownie kon-
trolujemy pilnikiem MAF.
Krok I :
Instrument K-reamer nr 15 powle-
kamy lubrikantem i wprowadzamy na
pe³n¹ d³ugoæ robocz¹, wl=19mm /
Ryc. 6/. Wprowadzaj¹c ten typ instru-
mentu wykonujemy obrót o 180
o
i lek-
ko wycofujemy. Ruch ten powtarza-
my a¿ do momentu osi¹gniêcia d³u-
goci roboczej. Zasady pracy instru-
mentem K-reamer pokazane s¹ na
rycinie 7.
Krok VII, VIII i IX:
To kolejne wprowadzanie instru-
mentu numer 45, 50, i 55, zawsze
o 1mm krócej ni¿ poprzedni /Ryc. 13,
14, 15/. Po ka¿dym instrumencie
przep³ukujemy kana³ korzeniowy
2,5% podchlorynem sodu. Ka¿dy ka-
na³ nawet ten najwê¿szy powinien byæ
opracowany technik¹ step-back, co
najmniej do instrumentu nr 55
Teraz przystêpujemy do ostateczne-
go opracowania wierzcho³ka.
Krok II:
Instrument K-reamer nr 20 /¿ó³ty/
powlekamy lubrikantem i tak jak po-
przedni wprowadzamy na ustalon¹
d³ugoæ robocz¹, wl = 19mm /Ryc. 8.
Krok III:
Kolejny instrument K-reamer nr 25
/czerwony/ odmierzamy na d³ugoæ o
1mm krótsz¹ ni¿ d³ugoæ robocza tzn.
wl 1mm = 18mm /Ryc. 9/, powle-
kamy lubrikantem i wprowadzamy do
kana³u. Kana³ przep³ukujemy 2,5%
podchlorynem sodu. Wczeniej by³o
to niemo¿liwe ze wzglêdu na zbyt
w¹ski kana³.
Krok X:
Teraz instrument nr 25 /czerwony/
oznaczamy na pe³na d³ugoæ robocz¹
tj.: wl = 19mm /Ryc. 16/ i poszerza-
my wierzcho³kow¹ czêæ kana³u na
d³ugoci 1mm /wczeniej ten instru-
ment wchodzi³ na wl = 18mm/. Ka-
na³ przep³ukujemy.
8
Poradnik
Stomatologiczny
Nr 2/2003
 Metody i zasady leczenia endodontycznego
Ryc.7. Pilnik K reamer. Zasady pracy.
Ryc. 8. Krok II. Pilnik typu re-
amers nr 20 + lubrikant wpro-
wadzamy na pe³n¹ d³ugoæ ro-
boocz¹, Wl = 19mm.
Ryc. 9. Krok III. Pilnik typu
Reamers nr 25, wprowadza-
ny 1mm krócej ni¿ d³ugoæ
robocza.
wl 1mm = 18mm.
Ryc. 10. Krok IV. Kolejny
pilnik nr 30 wprowadzany
na wl 2mm = 17mm.
Teleskopowe opracowanie
kana³u (step-back).
Ryc. 11. Krok V. Kolejny pil-
nik nr 35 wprowadzony na
3mm krócej od d³ugoci ro-
boczej.
wl 3mm = 16mm.
Ryc. 12. Krok VI. Pilnik rozmiar
40, wl 4mm = 15mm.
Ryc.13. Krok VII. Pilnik rozmiar
45, wl 5mm = 14mm.
Ryc. 14. Krok VIII. Pilnik roz-
miar 50, wl 6mm = 13mm.
Poradnik
Stomatologiczny
Nr 2/2003
9
 Metody i zasady leczenia endodontycznego
Ryc. 15. Krok IX. Pilnik nr 55,
wl 7 mm = 12 mm.
Ryc. 16. Krok X. Ostateczne opracowanie wierzcho³ka. Pil-
nik nr 25 na pe³n¹ d³ugoæ robocz¹.
Ryc. 17. Krok XI. Ostateczne opracowanie wierzcho³ka. Pil-
nik nr 30 na pe³n¹ d³ugoæ robocz¹.
Ryc. 18. Pilnik K- file. Zasady pracy.
Ryc. 19. Kszta³t kana³u przed i po opracowaniu.
Ryc. 20. Przyk³ad kliniczny. Z¹b 16 Opracowanie i wype³-
nienie kana³ów zakrzywionych.
Ryc. 21. Z¹b 22. Widoczne zakrzywienie kana³u w 1/3 wierz-
cho³kowej czêci kana³u. A przed leczeniem; B po wype³-
nieniu kana³u widoczna pó³ka i perforacja (strza³ka) w miej-
scu zakrzywienia kana³u.
Ryc. 22. Naprzemienne u¿ywanie pilników K z pilnikami H.
10
Poradnik
Stomatologiczny
Nr 2/2003
Â
[ Pobierz całość w formacie PDF ]