endo roz 13, stoma 5 rok, zacho
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Wypełnianie systemu
kanałów korzeniowych
13
13.1. Kryteria oceny jaKości wypełnień Kanałów ............ 265
Wypełnienie kanału korzeniowego stanowi jeden z naj-
ważniejszych etapów leczenia endodontycznego, gdyż
w sposób istotny wpływa na jego końcowy wynik. Tyl-
ko szczelne wypełnienie kanału, zwłaszcza jego części
przywierzchołkowej, chroni tkanki okw. przed powsta-
waniem procesów chorobowych, a w przypadku istnie-
jących już zapaleń – warunkuje ich wyleczenie.
13.2. Materiały do wypełniania Kanałów Korzeniowych 267
13.2.1. Materiały do wypełniania kanałów w zębach stałych ................... 268
13.2.1.1. Materiały w postaci ćwieków ..................................................................268
13.2.1.2. Pasty i cementy ........................................................................................271
13.2.1.3. Systemy na bazie żywic metakrylanowych – składające się z ćwieków
i uszczelniaczy............................................................................................................279
13.2.2. Materiały do wstecznego wypełniania kanałów ........................... 280
13.2.3. Materiały do wypełniania kanałów w zębach mlecznych ............. 280
13.2.4. Materiały do zamykania perforacji ścian kanałów korzeniowych.. 281
13.1.
kanałów
Kryteria oceny jakości wypełnień
13.3. Metody wypełniania Kanałów Korzeniowych.......... 282
13.3.1. Metoda wypełniania kanału materiałem w postaci pasty lub cemen-
tu 286
13.3.2. Metoda tradycyjna pojedynczego ćwieka ..................................... 286
13.3.3. Metody kondensacji ćwieków gutaperkowych ............................. 289
13.3.3.1. Metoda kondensacji bocznej zimnych ćwieków gutaperkowych ..........289
13.3.3.2. Metody kondensacji ćwieków gutaperkowych uplastycznionych termicz-
nie w kanale...............................................................................................................292
13.3.3.3. Metoda kondensacji ćwieków gutaperkowych uplastycznionych w kanale
termomechanicznie...................................................................................................296
13.3.4. Metody wypełniania gutaperką uplastycznioną termicznie poza
kanałem..................................................................................................... 298
13.3.4.1. Metoda wstrzykiwania płynnej gutaperki uplastycznionej termicznie poza
kanałem 298
13.3.4.2. Metoda wprowadzania płynnej gutaperki za pomocą narzędzi ............302
13.3.4.3. Metoda wypełniania kanałów uplastycznionym termicznie obturatorem
gutaperkowym z rdzeniem z tworzywa sztucznego................................................304
Wypełnienie ma na celu szczelne zamknięcie kanału,
tzn. całkowitą izolację jego światła od strony otworu
wierzchołkowego, zębiny oraz ubytku w koronie. Tyl-
ko takie wypełnienie chroni kanał przed reinfekcją.
Reinfekcja może mieć miejsce, gdy mimo opracowania
i odkażenia kanału, część drobnoustrojów pozosta-
ła w jego odgałęzieniach bocznych lub w kanalikach
zębiny, a wypełnienie nie przylega szczelnie do ścian
kanału. Przy nieszczelnym wypełnieniu drobnoustroje
mogą przenikać do kanału i powodować zapalenie tka-
nek okw. Przy równoczesnej obecności szpary brzeżnej
pomiędzy materiałem wypełniającym ubytek a tkanka-
mi zęba powstaje dodatkowe zagrożenie przenikania
drobnoustrojów z jamy ustnej drogą mikroprzecieku
i w tych przypadkach pojawia się rekontaminacja.
Obecnie za prawidłowe wypełnienie kanału, nie-
zależnie od tego czy stosuje się metodę ekstyrpacji
w znieczuleniu, czy też antyseptyczne leczenie kanało-
we, uważa się takie, które sięga do otworu izjologicz-
nego (ryc. 13.1.a, 13.2.A).
W praktyce, w ocenie radiologicznej wypełnienia
przyjmuje się pewne granice tolerancji. Za prawidło-
we można więc uznać takie wypełnienie, które sięga
do radiologicznego wierzchołka korzenia (ryc. 13.1.b,
13.2.B) lub też kończy się: u dzieci i młodzieży w od-
ległości 0,5-1 mm, a u dorosłych 1-2 mm przed wierz-
chołkiem radiologicznym. Wymienione różnice wyni-
kają z faktu odmiennej, zależnej od wieku, odległości
pomiędzy otworem anatomicznym a izjologicznym.
Błędem jest niedopełnienie kanału do otworu i-
zjologicznego (ryc. 13.1.c, 13.2.C). W tym przypadku
13.4. Metody wypełniania Kanałów w zębach
z niecałKowicie uforMowanyMi wierzchołKaMi Korzeni . 309
13.4.1. Zmodyikowana metoda pojedynczego ćwieka ............................ 310
13.4.2. Metody wypełniania kanałów przy obliteracji otworu wierzchołko-
wego
313
13.5. Metody wypełniania Kanałów w zębach Mlecznych 315
267
Rozdział 13 / Wypełnianie systemu kanałów korzeniowych
Ryc. 13.1.
Kryteria oceny jakości wypełnienia kanałów: a – kanał prawidłowo wypełniony do otworu izjologicznego; b – kanał prawidło-
wo wypełniony do wierzchołka radiologicznego; c – kanał niedopełniony; d – kanał przepełniony
bowiem w kanale tworzy się pusta przestrzeń, w której
gromadzi się płyn tkankowy przedostający się z ozęb-
nej. Płyn ten może łatwo ulec zakażeniu drobnoustro-
jami pochodzącymi z krwiobiegu lub przenikającymi
z kanalików zębiny niedopełnionej części kanału. Jak
wykazują liczne obserwacje kliniczne, niedopełnienie
B
A
c
D
Ryc. 13.2.
A.
Obraz rtg. siekacza centralnego szczęki. Kanał prawidłowo wypełniony do otworu izjologicznego.
B.
Obraz rtg. pierwszego
zęba trzonowego żuchwy. Kanały prawidłowo wypełnione: przyśrodkowe do otworu wierzchołkowego, a odśrodkowy do wierzchołka
radiologicznego.
c.
Obraz rtg. pierwszego zęba trzonowego żuchwy. Zarówno dwa kanały odśrodkowe, jak i dwa kanały przyśrodkowe
są niedopełnione.
D.
Obraz rtg. siekaczy centralnych szczęki. W obu zębach kanały przepełnione
268
Materiały do wypełniania kanałów korzeniowych
kanału jest przyczyną powstawania zmian lub braku
gojenia zapaleń w tkankach okw. Jeśli więc kanał jest
niedopełniony, materiał należy usunąć, a zabieg wypeł-
niania powtórzyć.
Za nieprawidłowe uważa się również takie wypeł-
nienie kanału, które sięga poza otwór wierzchołko-
wy (ryc. 13.1.d, 13.2.D). Takiemu niezamierzonemu
przepchaniu materiału trzeba bezwzględnie zapobie-
gać. Wspomnieć należy, że w przeszłości niektórzy
endodonci zalecali celowe przepychanie materiału
do tkanek okw. Przepchnięty materiał miał rzekomo
zamykać otwory wierzchołkowe drobnych kanałów
bocznych delty korzeniowej. Były to założenia błędne,
ponieważ materiał ten nie mógł przylegać szczelnie do
wierzchołka, chociażby ze względu na jego stałą wil-
gotność spowodowaną obecnością płynu tkankowego.
Przepchnięty materiał, jako ciało obce, drażni tkanki
okw. mechanicznie, a w przypadku gdy nie jest on bio-
zgodny – również chemicznie, co opóźnia lub nawet
uniemożliwia całkowite wygojenie zmian zapalnych.
Z wielu obserwacji klinicznych wynika, że w przypad-
ku przepchnięcia niewielkiej ilości materiału, który po
związaniu nie wydziela substancji cytotoksycznych, nie
stwierdza się zaburzeń procesu gojenia przewlekłych
zmian zapalnych w tkankach okw. W ocenie radiolo-
gicznej, jako przepełniony określa się taki kanał, przy
którym materiał wypełniający stwierdza się – nawet
w niewielkiej ilości – poza wierzchołkiem radiologicz-
nym.
na procesy reparacyjne wpływają więc te związki,
które upośledzają procesy metaboliczne (kortyko-
steroidy) lub powodują śmierć komórek (parafor-
maldehyd).
Powinien wykazywać działanie przeciwbakte‑
3.
ryjne
. Część naukowców dopuszcza również tyl-
ko działanie bakteriostatyczne; najważniejsze, aby
przynajmniej nie sprzyjał wzrostowi bakterii.
Powinien dawać się łatwo i szybko wyjaławiać
4.
przed zastosowaniem
(nie dotyczy to materiałów
o właściwościach przeciwbakteryjnych).
Powinien łatwo wprowadzać się do kanału
5.
, tzn.
wykazywać odpowiednią plastyczność oraz długi
czas wiązania, umożliwiający wykonanie prawi-
dłowego wypełnienia.
Powinien szczelnie wypełniać kanały
6.
, tzn. wyka-
zywać dobrą adhezję do zębiny.
Nie powinien ulegać resorpcji ze światła kana‑
7.
łu,
tzn. nie może się rozpuszczać w płynach tkan-
kowych. W przeciwnym razie wypełnienie utraci
szczelność i powstaną puste przestrzenie sprzyja-
jące reinfekcji kanału. Powyższe wymaganie nie
dotyczy materiałów przeznaczonych do wypeł-
niania zębów mlecznych. Współczynnik resorpcji
tych materiałów powinien być zbliżony do współ-
czynnika izjologicznej resorpcji tkanek korzenia,
tak by resorpcja zębiny, cementu korzeniowego
i materiału wypełniającego kanał przebiegała rów-
nomiernie.
Niektórzy autorzy wśród pożądanych cech materiału
wymieniają jego zdolność do resorpcji po przepchnię-
ciu poza otwór wierzchołkowy. Nie ma jednak takie-
go materiału, który mógłby spełniać oba wymienione
powyżej wymagania. Jeśli materiał jest rozpuszczalny
w płynach tkankowych, to będzie ulegał resorpcji za-
równo z tkanek okw., jak i ze światła otworu wierz-
chołkowego. Natomiast tempo resorpcji materiału roz-
puszczalnego, znajdującego się w obrębie tkanek okw.,
jest szybsze niż z kanału, ze względu na większą ilość
płynów tkankowych i bardziej rozległą powierzchnię
kontaktu z nimi.
13.2.
korzeniowych
Materiały do wypełniania kanałów
Materiały te można podzielić na trzy zasadnicze grupy.
Przeznaczone do wypełnień kanałów w zębach
1.
stałych.
Przeznaczone do wypełnień wstecznych.
2.
3.
Przeznaczone do wypełnień kanałów w zębach
mlecznych.
\
cym kanały
Podstawowe cechy, jakie powinien mieć zbliżony do
idealnego materiał wypełniający przedstawione zostały
w punktach poniżej.
Powinien być dobrze tolerowany przez tkanki
Wymogi stawiane materiałom trwale wypełniają
Nie powinien kurczyć się w czasie wiązania w kana‑
le.
Nie ma wprawdzie takiego materiału, który podczas
wiązania nie wykazywałby skurczu. Chodzi jednak
o to, aby skurcz ten był jak najmniejszy. Im większy
skurcz materiału, tym większe jest prawdopodobień-
stwo powstania szpar brzeżnych pomiędzy wypełnie-
niem a ścianą kanału. Pozytywnym zjawiskiem jest
natomiast zdolność materiału do pęcznienia podczas
wiązania pod wpływem znajdującej się w kanale wil-
goci. Zwiększanie objętości materiału może nawet po-
wodować jego wnikanie w odgałęzienia boczne kanału
oraz kanaliki zębiny.
1.
okw.
, a więc nie wykazywać działania cytotok-
sycznego, mutagennego oraz nie wywoływać re-
akcji alergicznej.
Powinien przyspieszać gojenie tkanek okw. i od‑
2.
budowę kości wyrostka zębodołowego
lub przy‑
najmniej nie hamować tych procesów
. Reparacja
jest wynikiem rozplemu i napływu nowych komó-
rek, które obicie tworzą białka i mukopolisacha-
rydy, niezbędne w procesie odbudowy. Hamująco
Powinien w razie potrzeby dawać się łatwo usuwać
z kanału w celu powtórnego jego wypełnienia.
Więk-
269
[ Pobierz całość w formacie PDF ]