fałdowanie warstw geologicznych i jego przyczyny, fałdowanie skał(1)
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Przewodnik do ęwiczeı z geologii strukturalnej - Strona gþwna
HOME
[POPRZEDNIA]
[SPIS TREĺCI]
[NASTĦPNA]
DEFORMACJE CIġGýE
Wprowadzenie
Klasyfikacje faþdw
Mechanizmy faþdowania
Mieszane mechanizmy faþdowania
Faþdy powstaþe w wyniku faþdowania skaþ o zrŇnicowanej podatnoĻci
Lineacje i formacje
WPROWADZENIE
JuŇ tytuþ sugeruje, Ňe bħdzie mowa o takich odksztaþceniach, ktre nie powodujĢ
zerwania ciĢgþoĻci skaþ, a ktrych najprostszĢ formĢ jest faþd. Mamy dwie
zasadnicze formy faþdu: antyklinħ Î zbudowanĢ ze starszych warstw w jĢdrze i
mþodszych w skrzydþach i synklinħ - w ktrej jĢdro budujĢ mþodsze warstwy. W
praktyce terenowej interesuje nas charakter i orientacja wielu rŇnych parametrw
faþdw. Zacznijmy od tych elementw, ktre powinniĻmy poddaę wnikliwej analizie i
pomierzyÄ™ w terenie.
Podstawowe elementy faþdu
1 z 14
2010-06-14 17:51
Przewodnik do ęwiczeı z geologii strukturalnej - Strona gþwna
Skrzydþa faþdu. Mierzymy poþoŇenie warstw w skrzydþach; jeŇeli sĢ one
pþaskie Î to nie ma problemu, a jeŇeli majĢ bardziej zþoŇonĢ krzywiznħ
(zmieniajĢcy siħ upad) Î to naleŇy wykonaę kilka pomiarw.
Przegub faþdu - to ta jego czħĻę, ktra jest najsilniej wygiħta (czyli jest to
strefa, w ktrej jedno skrzydþo przechodzi w drugie). Przegub moŇe byę ostro
zarysowany (ázþamanyÑ, np. w faþdach o pþaskich skrzydþach), lub
zaokrĢglony, a w skrajnych przypadkach (np. w faþdach pþkolistych) nie da
siħ go oddzielię od skrzydeþ. PowinniĻmy okreĻlię w terenie, czy miĢŇszoĻę
warstw w przegubie jest taka sama, jak w skrzydþach, czy teŇ wiħksza; czy
warstwy przylegajĢ do siebie, czy teŇ mamy do czynienia z odspojeniami
miħdzyþawicowymi (przegubowymi); czy w zewnħtrznym skrħcie obecne sĢ
spħkania przegubowe, czy nie.
OĻ faþdu. JeŇeli faþd ma pþaskie skrzydþa a jego przegub jest ostro
zarysowany Î to jest ona niejako krawħdziĢ, wzdþuŇ ktrej sĢsiednie skrzydþa
przylegajĢ do siebie. Inaczej moŇemy jĢ zdefiniowaę jako prostĢ biegnĢcĢ
wzdþuŇ przegubu faþdu. OĻ faþdu jest formĢ lineacji B (tzn. jest rwnolegþa do
osi odksztaþcenia B). W terenie w miarħ moŇliwoĻci mierzymy jej poþoŇenie
(tak, jak kaŇdego elementu linijnego). OĻ faþdu nie zawsze jest prostĢ w
sensie geometrycznym: niekiedy wygina siħ ku grze i ku doþowi tworzĢc
elewacje i depresje. Takie miejsca przegiħcia osi nazywamy undulacjami.
Powierzchnia osiowa. Jest to powierzchnia þĢczĢca osie faþdw w
poszczeglnych þawicach. Niekiedy jest pþaszczyznĢ, czħĻciej jednak
wyginajĢcĢ siħ powierzchniĢ. O ile warunki terenowe pozwalajĢ nam na to Î
mierzymy jej poþoŇenie, a przynajmniej staramy siħ stwierdzię, czy jest pþaska,
czy nie, a takŇe okreĻlię kierunek jej pochylenia, czyli wergencjħ. Jest to
kierunek przeciwny do kierunku zapadania pþaszczyzny osiowej (mwimy, Ňe
faþd ma pþnocnĢ wergencjħ, jeĻli jego powierzchnia osiowa zanurza siħ ku
poþudniowi).
Promieı faþdu Î jest to odlegþoĻę miħdzy dwoma sĢsiednimi powierzchniami
osiowymi, ktra moŇe byę niejednakowa w przypadku faþdw asymetrycznych
(krtszy promieı w krtszym skrzydle, dþuŇszy - w dþuŇszym.
WysokoĻę faþdu Î jest to odlegþoĻę miħdzy przegubem synkliny i antykliny
mierzona mniej wiħcej wzdþuŇ powierzchni osiowej faþdu. W faþdzie
asymetrycznym bħdzie mniejsza w krtszym skrzydle, a wiħksza w dþuŇszym.
KLASYFIKACJE FAýDìW
A) Klasyfikacja geometryczno-kinematyczna Î uwzglħdnia poþoŇenia skrzydeþ
wzglħdem powierzchni osiowej, informuje o stopniu udziaþu siþ ĻcinajĢcych w
procesie powstawania faþdw. W myĻl tej klasyfikacji wyrŇniamy:
faþd stojĢcy, opionowej powierzchni osiowej
FOTOGRAFIA
faþd pochylony, o nachylonej powierzchni
osiowej i skrzydþach zapadajĢcych w dwie
przeciwne strony
2 z 14
2010-06-14 17:51
Przewodnik do ęwiczeı z geologii strukturalnej - Strona gþwna
faþd obalony, o nachylonej powierzchni
osiowej i skrzydþach zapadajĢcych w tĢ samĢ
stronħ
FOTOGRAFIA
faþd leŇĢcy o powierzchni osiowej w
przybliŇeniu poziomej
faþd przewalony, w ktrym powierzchnia
osiowa zapada w stronħ przeciwnĢ, niŇ
powinna, przez co mamy do czynienia z
faþszywĢ synklinĢ (fs) i faþszywĢ antyklinĢ (fa)
FOTOGRAFIA
NiezaleŇnie od powyŇszej klasyfikacji moŇemy wyrŇnię:
a) ze wzgledu na symetriħ faþdw:
faþdy symetryczne
faþdy asymetryczne
b) ze wzglħdu na poþoŇenie osi faþdu:
faþdy poziome
faþdy pochylone
faþdy pionowe
B) Klasyfikacja geometryczno-morfologiczna ÃŽ ma charakter opisowy i pozwala
obrazowo podzielię faþdy
3 z 14
2010-06-14 17:51
Przewodnik do ęwiczeı z geologii strukturalnej - Strona gþwna
a) ze wzglħdu na ksztaþt oglny w przekroju wyrŇniamy:
faþdy zygzakowate
faþdy grzebieniowate
faþdy hiperboloczne
faþdy paraboliczne
faþdy pþkoliste
faþdy skrzynkowe
FOTOGRAFIA
faþdy wachlarzowate
b) ze wzglħdu na kĢt miħdzy skrzydþami wyrŇniamy:
faþdy normalne ( >0)
faþdy izoklinalne ( =0)
faþdy wachlarzowate ( <0)
c) ze wzglħdu na stosunek wysokoĻci faþdu do jego promienia wyrŇniamy:
4 z 14
2010-06-14 17:51
Przewodnik do ęwiczeı z geologii strukturalnej - Strona gþwna
faþdy szerokopromienne
(gdy promieı -p- jest
przynajmniej 4 razy wiħkszy
od wysokoĻci-w)
faþdy Ļredniopromienne
(poĻrednie miħdzy szeroko-
i wĢskopromiennymi)
faþdy wĢskopromienne (gdy
wysokoĻę jest wiħksza od
promienia)
d) ze wzglħdu na ksztaþt w planie wyrŇniamy:
antykliny i synkliny
brachyantykliny i brachysynkliny
kopuþy i niecki
C) Klasyfikacja geometryczno-strukturalna Î to klasyfikacja faþdw
uwzglħdniajĢca stosunek wzajemny þawic (ich krzywiznħ i miĢŇszoĻę) i majĢca
istotne znaczenie w okreĻlaniu mechanizmu faþdowania odpowiedzialnego za ich
powstanie. W myĻl tej klasyfikacji wyrŇniamy:
faþdy koncentryczne - o krzywiŅnie
majĢcej wsplne centrum i staþej
miĢŇszoĻci þawic
FOTOGRAFIA
5 z 14
2010-06-14 17:51
[ Pobierz całość w formacie PDF ]