epos antyczny, Literatura
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Epos antyczny:
Epos nazywany jest inaczej epopeją, to najstarszy i główny gatunek epicki stosowany aż do czasu
powstania powieści. Rozbudowany utwór wierszowany, który ukazuje dzieje legendarnych lub historycznych
bohaterów na tle wydarzeń przełomowych dla danej społeczności narodowej. W epopei na plan pierwszy
wysuwa się fabuła, narrator jest wszechwiedzący i obiektywny, a ujawnia się w inwokacji. Całość
przedstawiona jest z epickim dystansem. Styl epopei jest podniosły, dostosowany do heroicznych czynów
bohaterów. Obfituje w realistyczne, drobiazgowe opisy ważnych przedmiotów i sytuacji. W każdej epoce
historycznej wykształciły się odmiany eposu charakterystyczne dla swoich czasów.
Cechy eposu antycznego:
• pisany wierszem
• podział na księgi, ich liczba podzielna jest przez 6
• opowiada o bohaterach w przełomowym momencie historycznym
• wydarzenia toczą się na dwóch płaszczyznach: ziemskiej i boskiej, płaszczyzny te się przenikają
(paralelizm światów)
• dystans epicki autora
• narrator w trzeciej osobie, wszechwiedzący, znajduje się wewnątrz świata przedstawionego i jest
obiektywny
• napisany heksametrem daktylicznym: rytm wiersza oparty na zjawisku iloczasu: występowanie głosek
długich i krótkich. Składający się z 6 samogłosek długich daktyla albo spondeja. Polskim odpowiedniki
uzyskuje się poprzez następstwo sylab akcentowanych i nie akcentowanych, np. Konrad Wallenrod - A.
Mickiewicz
• rozpoczęcie utworu inwokacją - rozbudowana apostrofa, apel do bóstwa z prośbą o natchnienie
• styl podniosły - wysoki (patos)
• rozbudowane porównania (homeryckie), w których drugi człon jest rozbudowany tak, że stanowi
odrębną epizodyczną scenkę, przedstawiają zjawiska przyrody
• duża ilość realistycznych opisów
• epizodyczność akcji
• sceny batalistyczne
• heroizacja bohaterów - ich wyolbrzymienie i wyidealizowanie
• dawca epitetów stałych - stałe określenie rzeczownika, np. Achilles - boski, prędkonogi, Zeus -
gromowładny
• retardacja jako przerwanie akcji poprzez opis
• retrospekcje jako powroty do przeszłości
Najznakomitsze eposy antyku Iliada i Odyseja:
Iliada Odyseja
gatunek: epos antyczny
treść utworów skupiona wokół postaci centralnych: Achillesa i Odyseusza
fabułę cechuje nie zbyt duża rozpiętość czasowa narracji: 40 i 49 dni
układ fabuł niezależny od chronologicznego następstwa zdarzeń
następujące po sobie sceny zestawiono kontrastowo
fabuła rozwija się przez stwarzanie skomplikowanych sytuacji
nasycenie motywami epizodycznymi pierwszych części eposów, intensyfikacja głównego wątku w końcowej
części
doprowadzenie pod koniec narracji do zetknięcia się głównych sił przeciwstawnych: Achilles - Hektor,
Odyseusz - zalotnicy
występują inwokacje, w obydwu utworach pojawia się inwokacja do muzy a następnie streszczenie w kilku
wersach treśi
rozbudowane porównania
Atena biorąca czynny udział w walce
napisane heksametrem daktylicznym
powstała ok. 800 r. p.n.e.
powstała ok. 750 r. p.n.e.
nawiązuje do wydarzeń historycznych.które miały
miejsce 300 lat wcześniej (1194-1184 p.n.e.), tytuł
pochodzi od państwa-miasta Ilonu, czyli Troi
fantastyczna baśń ukazująca trudny powrót bohatera
wojny trojańskiej do domu (Itaki)
liczy 24 księgi, przedstawia przyczynny, przebieg i
skutki gniewu Achillesa obrażonego na Agamemnona
naczelnego wodza wojsk greckich:
1. spór Achillesa z Agamemnonem o brankę
BryzeidÄ™
2. gniew Achillesa i jego wycofanie siÄ™ z walki
3. klęska Greków i śmierć Patroklesa z ręki
Hektora
4. powrót Achillesa na pole walki
5. pojedynek Achillesa z Hektorem
6. Priam u Achillesa i pogrzeb Hektora
liczy 24 księgi, które składają się z trzech części:
1. przygody syna Odyseusza Telemacha i jego
żony Penelopy (I-IV)
2. opowieść o losach Odyseusza, częściowo w
formie retrospekcji (V-XII)
3. powrót na Itakę i zemsta na zalotnikach (XIII -
XXIV)
49 dni walki pod Troją, końcowe wydarzenie z 10-
letniej wojny trojańskiej
40 dni z wieloletniej tułaczki Odyseusza spod Troi
opisuje dzieje bohaterów i bogów walczących pod
TrojÄ…
opisuje powrót Odyseusza do rodzinnej Itaki
bogowie bezpośrednio wpływają na losy ludzi, są
podobni do ludzi, często amoralni
bogowie stróżami moralności
tłem wydarzeń są powroty bohaterów spod Troi,
podróże odkrywcze i kupieckie, obok mężczyzn sporą
rolę odegrały kobiety (Penelopa, Kirke, Kalipso,
Nauzyka)
tłem wydarzeń jest świat mężczyzn. wojowniczych i
bezwzględnych rycerzy, obecność kobiet jest
epizodyczna (Andromacha, Bryzeida)
głównym bohaterem jest niezwyciężony wojownik,
stawia honor i władzę ponad własne życie
głównych bohaterów cechują zalety duchowe:
przemyślność, inteligencja, wynalazczość
przewodni motyw ognia
przewodni motyw wiatru
[ Pobierz całość w formacie PDF ]