enddoskopyKE, wykłady nowe
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Procedury postępowania w pracowni endoskopowej
Endoskopia
– ogólna nazwa zabiegów diagnostyczno-leczniczych w medycynie , polegająca
na badaniu wnętrza ciała ludzkiego przy wykorzystaniu endoskopów (wzierników
umożliwiających doprowadzenie światła oraz optyki do wnętrza przewodu pokarmowego,
oddechowego oraz jam ciała).
Podstawa prawna
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA
z
dnia
26
czerwca
2012
r.
w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia
i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą (Dz.U.12.739)
Zał
ą
cznik nr 5
SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA, JAKIM POWINNY ODPOWIADAĆ
POMIESZCZENIA I URZ
Ą
DZENIA PRACOWNI BADA
Ń
ENDOSKOPOWYCH
W skład pracowni badań endoskopowych wchodzą:
1. gabinet badań górnego odcinka przewodu pokarmowego, w przypadku ich wykonywania;
2. gabinet badań dolnego odcinka przewodu pokarmowego, w przypadku ich wykonywania, z
pomieszczeniem higieniczno-sanitarnym wyposażonym dodatkowo w bidet, jeżeli nie ma
wydzielonego pokoju przygotowań pacjenta, z bezpośrednim dostępem do pokoju badań, z
pomieszczeniem higieniczno-sanitarnym;
3. gabinet badań dróg oddechowych, w przypadku ich wykonywania;
4. zmywalnia usytuowana między pokojami badań z bezpośrednim do nich dostępem,
wyposażona w urządzenia do mycia i dezynfekcji lub sterylizacji endoskopów i narzędzi
endoskopowych w sposób technologicznie powtarzalny oraz w wentylacje mechaniczną
nawiewno-wyciagową;
5. pokój z co najmniej jednym stanowiskiem wybudzeniowym dla pobytu pacjenta po
badaniu, jeżeli są wykonywane znieczulenia.
6. W przypadku wykonywania zabiegów na drogach żółciowych i trzustkowych, w pracowni
badań endoskopowych znajduje się wydzielony gabinet badań z aparatem rentgenowskim.
Zabiegi te mogą być wykonywane również w pracowni obrazowej.
7. Dopuszcza się wykonywanie wszystkich rodzajów badan i zabiegów przewodu
pokarmowego w jednym pokoju, pod warunkiem ich przeprowadzania z zachowaniem
rozdziału czasowego dla poszczególnych rodzajów badań.
8. Dopuszcza się usytuowanie zmywalni w innym miejscu niż miedzy gabinetami, pod
warunkiem zapewnienia transportu endoskopów skażonych i zdezynfekowanych w szczelnie
zamykanych pojemnikach.
9. W zmywalni dodatkowo montuje się urządzenia do mycia i dezynfekcji pojemników
transportowych w sposób technologicznie powtarzalny.
10. Endoskopy przechowuje się w sposób zabezpieczający przed ich wtórną kontaminacja.
(W Rozp. MZ z dnia 2 lutego 2011r. „ Endoskopy przechowuje się w sposób umożliwiający
zachowanie ich sterylności”- dostosowanie wymagań do dnia 31 grudnia 2016r.)
11. Narzędzia endoskopowe używane w czasie badań do wykonywania biopsji i zabiegów
sterylizuje się przed użyciem i przechowuje jako wyrób sterylny.
12. Do badań i zabiegów endoskopowych można używać wyłącznie endoskopów ze szczelną
optyką, umożliwiającą ich mycie i dezynfekcje w pełnym zanurzeniu.
Zakażenia związane z procedurami endoskopowymi
Zabiegi endoskopowe są procedurami, przy stosowaniu których istnieje ryzyko
wystąpienia zakażenia. Dzielimy je na:
zakażenia endogenne
(własną florą pacjenta, translokacja drobnoustrojów,
szczególnie narażeni pacjenci z zespołami niedoboru odporności, poddawani
chemioterapii i immunosupresji oraz posiadający sztuczne zastawki serca).
Najczęstsze drobnoustroje to:
Salmonella spp., Helicobacter pylori, Pseudomonas
spp.,
grzyby.
zakażenia egzogenne
-spowodowane niewłaściwym przygotowaniem sprzętu
endoskopowego - tzw. punkty krytyczne procesu powodujące przetrwanie skażenia
mikrobiologicznego i przeniesienie z pacjenta na pacjenta. Najczęstsze to:
niedokładne mycie bez szczotkowania kanałów, skażone szczotki do mycia,
nieprzestrzeganie czasu dezynfekcji, skażona woda do płukania (biofilm),
zanieczyszczona lub uszkodzona myjnia, skażona myjka ultradźwiękowa do
akcesoriów, używanie niesterylnych akcesoriów, brak sterylizacji butelek do wody,
niedostateczne osuszenie endoskopów, niewłaściwe warunki przechowywania, itp.
Najczęstsze drobnoustroje:
Salmonella spp., Helicobacter pylori, Pseudomonas spp.,
grzyby,
prątki gruźlicy, wirusy zapalenia wątroby typu B i C, HIV, priony.
zakażenia u personelu pracowni
– nieprzestrzeganie obowiązujących procedur
higienicznych, procedur związanych ze stosowaniem środków ochrony osobistej.
Wszyscy pacjenci muszą być traktowani jako potencjalnie zakaźni!
W literaturze sporadycznie opisuje się przypadki zakażeń szpitalnych związane z endoskopią.
Zasady kontroli zakażeń w pracowni endoskopowej:
1.
wszyscy pacjenci traktowani jako potencjalnie zakaźni – często nieznany „status
mikrobiologiczny” pacjenta
2.
wszystkie
endoskopy
i
akcesoria przygotowywane według jednolitych
wystandaryzowanych
(walidowanych)
procedur.
Zaleca się
stosowanie
mechanicznych metod mycia i dezynfekcji endoskopów
(brak możliwości walidacji
przy obróbce manualnej)
3.
możliwość jednoznacznej, udokumentowanej identyfikacji pacjenta i użytego sprzętu
do badania
4.
stosowanie środków ochrony osobistej
5.
regularna kontrola jakości i przestrzegania procedur – obowiązek osób wykonujących
badania, osób odpowiedzialnych za świadczenia medyczne, w tym ZKZSz
Bezpieczeństwo personelu pracowni endoskopowej.
Zagrożenia dla personelu:
czynniki biologiczne (bezpośrednio od pacjenta lub trakcie dekontaminacji sprzętu
endoskopowego)
czynniki
chemiczne
(zatrucia/reakcje
alergiczne
spowodowane
substancjami
chemicznymi używanymi w procesie mycia i dezynfekcji).
Stosowane środków ochrony osobistej:
odporne na działanie środków chemicznych rękawice jednorazowe,
okulary i maski lub przyłbice ochronne,
specjalne fartuchy przeznaczone do endoskopii (z długim rękawem, nieprzemakalne)
lub plastikowe fartuchy z rękawami zakładane na odzież robocza.
Klasyfikacja sprzętu endoskopowego,
wg. Spauldinga.
endoskopy giętkie należą do wyrobów półkrytycznych – wchodzą w kontakt
z nieuszkodzonymi błonami śluzowymi. Półkrytyczne wyroby medyczne wymagają
dezynfekcji, sterylizacja nie jest konieczna.
akcesoria endoskopowe, które naruszają ciągłość błony śluzowej (kleszczyki, igły,
pętle, itp.) są wyrobami krytycznymi i muszą być sterylne w chwili użycia.
Ustniki- wyrób półkrytyczny, wymaga dezynfekcji; preferowane ustniki jednorazowe.
Sposoby przygotowania endoskopu:
1.
przygotowanie ręczne (technika manualna)- nie jest zalecana; brak możliwości
walidacji, największe ryzyko błędów, najwyższe zagrożenie dla personelu
2.
przygotowanie zautomatyzowane: myjnie- dezynfektory automatyczne (najbardziej
zalecane) i myjnie półautomatyczne
Zalety używania myjni-dezynfektorów:
zapewniają wystandaryzowany i zwalidowany proces mycia i dezynfekcji endoskopu
w systemie zamkniętym
dają możliwość udokumentownia parametrów przeprowadzanych procesów (wydruk
lub zapis elektroniczny)
zapewniają wiarygodność procesu
minimalizują narażenie personelu na substancje chemiczne i materiał potencjalnie
zakaźny
minimalizują zanieczyszczenie środowiska
ułatwiają pracę personelowi
zmniejszają ryzyko uszkodzenia endoskopu
Przygotowanie endoskopów giętkich do ponownego użycia składa się
z następujących etapów, niezależnie czy jest to proces ręczny czy
zautomatyzowany:
1.
Mycie wstępne
– niezwłocznie po użyciu endoskopu należy usunąć makroskopowo
widoczne zanieczyszczenia z jego zewnętrznej powierzchni oraz ze światła kanałów.
2.
Mycie ręczne
– składa się z ręcznego testu szczelności oraz ręcznego mycia
zewnętrznych powierzchni endoskopu i światła kanałów, włącznie z ich myciem przy
pomocy szczotki.
3.
Spłukiwanie
– polega na usunięciu pozostałości chemikaliów użytych w procesie
mycia, które mogą wchodzić w reakcję ze związkami stosowanymi w procesie
dezynfekcji.
4.
Dezynfekcja –
redukcja liczby mikroorganizmów (biologicznych czynników
chorobotwórczych) do ilości niestanowiącej zagrożenia dla pacjenta.
5.
Spłukiwanie
– kolejne płukanie, które usuwa pozostałości związków chemicznych po
procesie dezynfekcji.
6.
Suszenie
– wewnętrzne i zewnętrzne powierzchnie osusza się, aby zapobiec
namnażaniu się mikroorganizmów hydrofilnych.
7.
Przechowywanie
– endoskopy powinny być przechowywane w zabezpieczonych,
zamykanych szafach wyposażonych w wentylację.
Akcesoria endoskopowe.
Zaleca się używanie akcesoriów jednorazowych!
W przypadku akcesoriów wielokrotnego użytku należy je zdemontować, zanurzyć
w roztworze detergentu natychmiast po użyciu. Myć i czyścić pod powierzchnią roztworu,
aby uniknąć rozchlapywania, przy użyciu szczotek. Bardzo dokładnie opłukać akcesoria.
Zalecane jest użycie myjek ultradźwiękowych w celu bardzo dokładnego oczyszczenia
i ewentualnej dezynfekcji w preparacie myjąco-dezynfekującym.
Dezynfekcja akcesoriów jest obowiązkowa! Przeprowadzić płukanie końcowe, dokładne
suszenie, pakowanie i sterylizację.
Przechowywać sterylne akcesoria w zamykanych szafach, chroniąc przed kurzem, wilgocią
i wahaniami temperatury.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]