encyklopedia przedsiebiorcy 8 pozyskujemy pieniadze na biznes, twoja firma
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Partner strategiczny
małego przedsiębiorcy
8
Pozyskujemy pieniądze
na biznes
❚
Jak sinansować działalność
Co przedsiębiorca musi wiedzieć o kredytach
W jaki sposób bank ustala zdolność kredytową przedsiębiorcy
Jaki kredyt wybrać i co zawiera umowa kredytowa
❚
Jak wykorzystać leasing
Rodzaje leasingu i ich przeznaczenie
Jaki leasing wybrać
Kto powinien skorzystać z faktoringu
❚
Jak państwo wspiera eksporterów
Ubezpieczenia eksportowe, gwarancje ubezpieczeniowe
Formy wspierania eksportu
Terminy zapłaty w transakcjach handlowych
W ostatnim zeszycie
23 października 2008 r.
❚
Sprawnie zarządzamy inansami
Nowa encyklopedia
Pozyskujemy pieniądze na biznes
3
1
Jak sfinansować działalność gospodarczą
Własne środki, kredyty, pożyczki
Pozyskanie środków finansowych to jeden z kluczowych pro-
blemów każdego przedsiębiorcy. I to zarówno wtedy, kiedy pieniądze są
mu potrzebne na bieżące cele, np. zakup towarów i usług, wynagrodze-
nia, opłatę podatków oraz zobowiązań wobec ZUS, jak i gdy są niezbędne
na rozwój firmy, np. zakup wyposażenia czy środków trwałych.
sowania działalności oprócz emisji akcji
w przypadku spółek znajdujących się
w publicznym obrocie należą wręcz do
powszechnych środków, którymi posłu-
giwać się może dyrektor finansowy każ-
dej większej firmy.
O ile firma średnia lub tym bardziej
duża może przy konstruowaniu własnej
inżynierii finansowej korzystać z zacięż-
nego sztabu fachowców, których zatrud-
nia, o tyle w małej firmie głównym,
a często jedynym, moderatorem tego ty-
pu przedsięwzięć jest sam jej właściciel.
Siłą rzeczy znać się on musi na wszyst-
kim, od produkcji po marketing i finanse,
a to często oznacza brak dostatecznie
głębokiej wiedzy na temat sposobów fi-
nansowania działalności czy wręcz świa-
sprawnie funkcjonować, ale rzadko
która ma tak dużo własnych środków, by
obyć się bez zewnętrznych źródeł zasila-
nia. Zresztą, im firma szybciej się rozwi-
ja, tym tych środków z zewnątrz potrze-
ba więcej. Bo we współczesnym świecie
biznesu równie trudno jest o dobry po-
mysł jak o kapitał.
cza jest tylko dodatkowym źródłem do-
chodów). A jeśli to możliwe, także ze
środków klientów, wnoszonych w formie
zaliczek, przedpłat itp. W branży budow-
lano-deweloperskiej nawet duże firmy
prowadzą swoją działalność w oparciu
o przedpłaty klientów chcących kupić
nowe mieszkania.
Stosunkowo najtrudniej jest ten ste-
reotyp wprowadzać w życie firmom ma-
łym. Składa się na to wiele okoliczności.
Pierwszą jest fakt, że większość małych
Przedsiębiorca – osoba fizyczna
Osoba fizyczna w relacjach z bankiem
lub innym kapitałodawcą ma dwoistą na-
turę: jest i osobą prywatną, i przedsię-
biorcą. Jeśli więc nawet ubiega się o kre-
dyt związany z prowadzoną działalno-
ścią gospodarczą, bank ma skłonność, by
badać jej zdolność kredytową w oparciu
o wszelkie istniejące już zobowiązania,
w tym także dotyczące prywatnej, kon-
sumpcyjnej sfery życia.
Gdy przedsiębiorca dopiero debiutuje
w roli rozpoczynającego działalność go-
spodarczą, ale i gdy chce poszerzyć jej
zakres albo tylko wdrożyć nowy projekt,
musi zapewnić sobie finansowanie.
W przypadku małej firmy utarła się tra-
dycja, że bazuje ona głównie na wła-
snych środkach finansowych, pochodzą-
cych z oszczędności albo z innych źródeł
(np. z pracy, gdy działalność gospodar-
i
Problemy nowych firm
Przedsiębiorcy, którzy rozpoczęli działalność, mają problemy z uzyskaniem
kredytu. Nie mają bowiem swojej historii. Dla banków jest to niemal
równoznaczne z brakiem zdolności kredytowej
firm działa w ramach pozarolniczej dzia-
łalności gospodarczej osób fizycznych.
Choć taka forma daje duże ułatwienia
organizacyjne i rachunkowe, to powodu-
je też poważne komplikacje, zwłaszcza
na gruncie finansowania.
Osobie fizycznej zdecydowanie trud-
niej jest też korzystać z bardziej rozwi-
niętych narzędzi rynku kapitałowego,
w rodzaju venture capital
(patrz defini-
cje str. 23)
czy tym bardziej emisji wła-
snych obligacji, które to narzędzia finan-
domości istnienia pewnych narzędzi,
które mogą być doskonałą alternatywą
dla klasycznych narzędzi finansowania.
Pierwszeństwo dla kredytu
Każdy liczący się na rynku bank ma
bogatą ofertę kredytowania przedsię-
biorstw. Na dodatek usystematyzowaną
według wielkości firm, jak i ich potrzeb
pożyczkowych. W tej drugiej kwestii za-
zwyczaj oferta podzielona jest na kredy-
ty inwestycyjne
(patrz definicje str. 23)
służące finansowaniu wzrostu firmy,
głównie zakupowi nowych składników
majątku, oraz obrotowe przeznaczone
na bieżące wydatki, od zakupu surow-
ców po wydatki na opłacenie pracowni-
ków.
Problem w tym, że oferta ta jest prak-
tycznie niedostępna dla firm, które do-
piero powstały. Przedsiębiorstwa takie
nie mają bowiem jeszcze swojej historii,
a to np. dla banków jest niemal równo-
znaczne z brakiem zdolności kredytowej.
Zaś firmie, która takiej zdolności nie po-
siada, żaden bank nie udzieli ani kredytu
obrotowego, ani na inwestycje.
W ofercie banków najbardziej rozbu-
dowaną grupę produktów kredytowych
stanowią kredyty krótkoterminowe. Ta-
OPTYMALNY SPOSÓB FINANSOWANIA DZIAŁALNOŚCI
Racjonalnie działający przedsiębiorca powinien tak zaplanować finansowanie
swojej działalności, aby wszelkie wydatki regulować w sposób następujący:
w pierwszej kolejności (jeśli to możliwe) finansować ją z przychodów przed
opodatkowaniem. Dopiero gdy danego wydatku nie można w całości sfinan-
sować z przychodu, bo np. przepisy o kosztach uzyskania przychodów limitują
taką możliwość, (m.in. przy inwestycjach) – powinien sięgnąć po kredyt banko-
wy. Można także zasilić firmę korzystając z pożyczek od osób trzecich, w tym
pożyczek prywatnych. Wówczas, choć pozyskany kapitał nie będzie kosztem,
przynajmniej odsetki zapłacone pożyczkodawcy stanowić mogą koszt uzyska-
nia przychodów. Dokładnie na takich samych zasadach, jak koszty obsługi kre-
dytu bankowego. Dopiero w ostateczności, gdy nie ma innej możliwości albo
gdy kalkulacja dla konkretnej operacji wskazuje, że kredyt się nie opłaca, przed-
siębiorca powinien sięgać do własnego, prywatnego portfela.
➤
FINANSE
K
ażda firma potrzebuje kapitału, by
małego
przedsiębiorcy
4
zeszyt
8
PRZYKŁAD: ZDOLNOŚĆ KREDYTOWA
do kosztów uzyskania przychodów ma
związek z uzyskanym przychodem. Zali-
czenie odsetek do kosztów uzyskania
przychodów jest możliwe tylko w przy-
padku, gdy istnieje związek przyczyno-
wo-skutkowy wskazujący, że wykorzy-
stanie zaciągniętego kredytu ma wpływ
na wielkość przychodu osiągniętego
z działalności gospodarczej. Oznacza to,
że jeśli kredyt pozostaje w związku
z przychodami uzyskiwanymi z prowa-
dzonej działalności gospodarczej, to od-
setki od tego kredytu mogą być zaliczone
do kosztów uzyskania przychodów
w momencie ich spłaty. Wykazanie ta-
kiego związku spoczywa na podatniku.
Spadek oprocentowania lokat w ban-
kach sprawia, że jest coraz więcej osób
skłonnych zaryzykować prywatną po-
życzkę dla przedsiębiorcy. Oczywiście
dla pożyczkodawcy wiąże się to z więk-
szym ryzykiem – bank jest pewniejszym
kontrahentem niż osoba fizyczna. Ale
W perspektywie 10 lat przedsiębiorca zakładający firmę rodzinną zamierza wydatko-
wać na budowę jej siedziby 250 tys. zł. Ponadto w tym czasie planuje zainwestować
200 tys. zł w nowe samochody. Razem 450 tys. zł. Zakładając, że i banki, i leasingo-
dawcy zadowolą się udziałem własnym w wysokości 10 proc. i dokładnie tyle środ-
ków własnych planuje zaangażować przedsiębiorca na inwestycje finansowane wy-
łącznie z kredytu, jego zdolność kredytowa musi wynieść co najmniej 405 tys. zł. Gdy
jest niższa, planów tych zrealizować się nie da. Jeśli jednak przedsiębiorca wymianę
środków transportu rozwiąże poprzez umowy leasingowe, zdolność kredytowa nie-
zbędna do zrealizowania wszystkich planów ograniczy się do 225 tys. zł. Dla firmy le-
asingowej ważna jest głównie ocena, czy będzie on w stanie spłacać należność.
kie kredyty zwane są także obrotowymi
i służą zaspokojeniu bieżących potrzeb,
wspierają cash flow, czyli zapewniają
przedsiębiorcy płynność, w sytuacji gdy
wydatki na zakup usług i towarów po-
trzebnych do bieżącej działalności są
w pewnym okresie wyższe od napływają-
cych w tym czasie należności za sprzeda-
ne towary i usługi, albo gdy odbiorcy tych
towarów i usług zwlekają z płatnościami.
W przypadku kredytów krótkotermi-
nowych mamy do czynienia ze sporym
zróżnicowaniem. Przede wszystkim
znaczna ich część wiąże się bezpośred-
nio z rachunkiem bieżącym prowadzo-
nym przez dany bank dla przedsiębiorcy
chcącego korzystać z takiego kredytu czy
z umową o charakterze rachunku rozli-
czeniowego zbliżonego do indywidual-
nego ROR-u, który obecnie ma charakte-
ru pakietu usług, wśród których znajdują
się także produkty kredytowe typu linia
kredytowa, kredyt odnawialny itp.
miast może go uzyskać prywatnie, jako kre-
dyt konsumpcyjny na zakup samochodu.
Pojawić się może jednak wówczas wątpli-
wość, czy może wliczać w koszty odsetki od
takiego kredytu. Fiskus nie różnicuje rodza-
ju kredytu, od którego spłacane są odsetki.
Decydujące znaczenie dla kwestii zali-
czenia zapłaconych odsetek od kredytu
JAK TO ZROBIĆ...
Mała firma o krótkiej historii ma kłopot z pozyskaniem środków na
bieżącą działalność i dalszy rozwój. Jakie działania musi podjąć przedsiębiorca
– wykorzystując wszelkie dostępne źródła finansowania – by pozyskać takie
środki i dobrać je do określonego rodzaju potrzeb?
Należy przyjąć następujące postępowanie:
■
Szacujemy potrzeby firmy w zakresie bieżącej płynności (ile potrzebuje-
my na stałe wydatki związane z obrotem) oraz bieżące wpływy (ile zy-
skamy ze sprzedaży towarów i usług). Ustalamy, ile wynosi zdolność kre-
dytowa (zdolność do stałego finansowania dodatkowych zobowiązań
o charakterze średnio- i długoterminowym).
■
Ustalamy, jakie będziemy mieli niezbędne potrzeby inwestycyjne o cha-
rakterze odtworzeniowym: wymiana samochodu, maszyn, innych skład-
ników majątku trwałego i w jakiej perspektywie czasowej.
■
Określamy cele inwestycyjne (zwiększenie produkcji, uruchomienie nowej
produkcji lub usługi, otworzenie nowego oddziału firmy itd.). Wyliczamy
wartość tego przedsięwzięcia. Konstruujemy wstępny biznesplan.
Kredyty z poręczeniem
Czasami łatwiej jest kredyt uzyskać,
gdy skorzysta się z pośrednictwa fundu-
szu poręczeniowego. Co prawda to kosz-
tuje, ale często stwarza jedyną szansę
pozyskania środków na sfinansowanie
potrzeb firmy. Działalność funduszu
zgodnie z jego istotą ukierunkowana
jest dla tych firm, które nie dysponują
wystarczającym zabezpieczeniem w ra-
mach własnych możliwości. Szczegóło-
we warunki udzielania poręczeń znaj-
dują się w regulaminach poszczegól-
nych funduszy. Fundusze regionalne
i lokalne działają na określonym terenie.
Najlepszym rozwiązaniem, zwłaszcza
przy staraniach o kredyt inwestycyjny, jest
jednak uzyskanie poręczenia kredytowego
w ramach funduszu poręczeń kredytowych
Banku Gospodarstwa Krajowego. Uzyskać
je można za pośrednictwem banku udziela-
jącego kredytu albo bezpośrednio w BGK.
■
Oceniamy, w jakim zakresie możemy potrzeby inwestycyjne firmy zreali-
zować poprzez leasing oraz czy zakres naszej działalności pozwala na
wsparcie bieżącej płynności z wykorzystaniem factoringu, kredytu ku-
pieckiego, produktów ubezpieczeniowych itp.
■
Ustalamy, w jakim zakresie potrzeby finansowe firmy mogą być pokryte
jedynie za pomocą kredytu.
■
Ustalamy, czy mamy szansę przy planach inwestycyjnych na skorzystanie
ze środków pomocowych lub czy możemy skorzystać z pomocy fundu-
szu poręczeniowego.
■
Konfrontujemy nasze potrzeby kredytowe w zakresie kredytów obroto-
wych oraz kredytów inwestycyjnych ze zdolnościami kredytowymi.
■
Na podstawie uzyskanego rezultatu rozpoczynamy zabiegi o kredyt, je-
go ewentualne poręczenie, zawieramy umowy: leasingowe, factoringu
itd., zapewniając firmie kapitały na rozwój, przy jednoczesnym zagwa-
rantowaniu jej środków na obsługę bieżących zobowiązań, przy zacho-
waniu pełnej płynności.
Pieniądze ze źródeł pozabankowych
Czasami bywa tak, że przedsiębiorca,
nie uzyska w banku kredytu dla firmy, nato-
Nowa encyklopedia
PROBLEM:
ROZWIĄZANIE:
Pozyskujemy pieniądze na biznes
5
ZALETY LEASINGU I KREDYTU
firma zajmująca się produkcją i godząca
się na udzielanie tzw. kredytu kupieckie-
go odbiorcom, powinna kredyt rezerwo-
wać na cele inwestycyjne, zaś środki ob-
rotowe uzyskiwać za pomocą factoringu.
Oczywiście na całą listę układanych
w ten sposób preferencji trzeba nałożyć
jeszcze aspekty kosztowo-podatkowe,
które, w zależności od formy płacenia
podatków, w różnych grupach przedsię-
biorców kształtują się niejednakowo.
Wówczas zaś można mówić dodatkowo
o optymalizacji kosztowej dzięki korzy-
staniu z leasingu, factoringu i kredytu
dla finansowania działalności gospodar-
czej.
Co daje leasing:
Co daje kredyt:
■
Możliwość zawarcia umowy bez
zdolności kredytowej
■
Większą swobodę w dyspono-
waniu finansowaną rzeczą (w
tym jej sprzedaż)
■
Możliwość dostosowania struk-
tury rat do indywidualnych po-
trzeb (np. sezonowych przycho-
dów)
■
Wyższy rating banków w porów-
naniu ze spółkami leasingowymi
■
Niższe koszty, jeśli kredytobior-
ca ma wysoką zdolność i dobre
zabezpieczenie
■
Możliwość szybszego naliczenia
w koszty
przedsiębiorca za cenę tego ryzyka za-
oferuje znacznie wyższe odsetki od loka-
ty. Jeśli tego rodzaju umowa wiąże oso-
by darzące się zaufaniem, ryzyko to mo-
że wyglądać na duże tylko na pierwszy
rzut oka. Ponadto trzeba pamiętać o do-
brze spisanej umowie oraz zabezpiecze-
niu. Jeśli będzie nim np. weksel, a kwota
zobowiązania nie będzie przekraczać
kilku tysięcy złotych, droga egzekucji
jest stosunkowo prosta i krótka – tego ro-
dzaju sprawy rozpatrują bowiem sądy
grodzkie drogą tzw. postępowania
uproszczonego, co gwarantuje szybką
egzekucję zobowiązania.
lizowania się finansów w Polsce, głównie
wskutek spadku inflacji, a w konsekwen-
cji także obniżki stóp procentowych.
Jednak nowocześnie działający
przedsiębiorca powinien na te trzy na-
rzędzia z menu środków finansowych:
kredyt, leasing, factoring, patrzeć kom-
plementarnie. I jeśli tylko działa w wa-
runkach normalnych, a nie ekstremal-
nych, wynikających z przymusu okolicz-
ności (np. brak zdolności kredytowej),
powinien sięgać do całego menu, kom-
ponując z niego optymalny sposób finan-
sowania swojej działalności. I tak np. fir-
ma usługowa, niemająca większych kło-
potów z egzekwowaniem należności, po-
winna zapewniać sobie środki na rozwój
i z kredytów, i z leasingu, który pozwala
znacznie poszerzyć zdolność kredytową,
a więc daje możliwość bardziej dyna-
micznego rozwoju.
Ponieważ nie wszystkie potrzeby da
się rozwiązać przy użyciu leasingu (np.
ograniczenia w nieruchomościach),
warto w ramach leasingu sfinansować
zakupy maszyn i urządzeń oraz samo-
chodów, zaś środki z kredytu przezna-
czyć np. na kupno siedziby firmy. Z kolei
Własne oszczędności
Innym z pewnością liczącym się sub-
stytutem standardowego kredytowania
działalności małego przedsiębiorstwa
przez bank jest coś, co można określić
autofinansowaniem. Polega ono na ko-
rzystaniu z prywatnych środków przed-
siębiorcy. Przy czym mogą to być za-
równo własne oszczędności, jak i np.
kredyty (pożyczki) zaciągnięte prywat-
nie, np. w formie tzw. kredytu odna-
wialnego w ramach własnego rachunku
oszczędnościowo-rozliczeniowego nie-
związanego z prowadzoną działalno-
ścią, kredytu na cele konsumpcyjne.
Uzyskać je w bankach jest nieporówny-
walnie łatwiej, a często są one tańsze od
kredytów gospodarczych czy kredytów
zaciągniętych przez współmałżonka
nieprowadzącego działalności gospo-
darczej, albo pożyczki z kasy zapomo-
gowo-pożyczkowej, jakie w dalszym
ciągu funkcjonują w wielu przedsię-
biorstwach, gdy współmałżonek jest
dalej pracownikiem.
Leasing i factoring
Nie jest już nowością, że wielu przed-
siębiorców, w tym także z grona małych
i średnich, coraz aktywniej sięga po alter-
natywne formy finansowania działalno-
ści, wśród których czołowe role odgrywa-
ją: leasing i factoring
(patrz definicje str.
23)
. W pewnym uproszczeniu można by
stwierdzić, że pierwszy z nich może być
substytutem kredytu inwestycyjnego, zaś
drugi kredytu obrotowego. Oba zaś zy-
skują coraz większą rangę w miarę stabi-
2
Konto dla firmy
Kredyt odnawialny, karty płatnicze i kredytowe
Konta dla firm całą swoją infrastrukturą: debet lub kredyt od-
nawialny, karty płatnicze i kredytowe, produkty inwestycyjne, do złudze-
nia przypominają pakietowe konta osobiste osób nieprowadzących dzia-
łalności gospodarczej.
pracowane przy okazji rozwoju rachun-
ków oszczędnościowo-kredytowych dla
konsumentów.
czytaj też
chodzą do firm działających jako oso-
by fizyczne. A to dlatego, że ustalanie ich
zdolności kredytowej jest szczególnie
trudne. Na szczęście, poszukując sposo-
bów na rozwiązanie problemów z wła-
ściwą oceną ryzyka kredytowania ma-
łych firm, banki sięgnęły po wzorce wy-
■
Więcej o umowie leasingu w części 5;
o umowie factoringu w części 6 – tego
zeszytu str. 12–17
➤
FINASE
B
anki ze szczególną ostrożnością pod-
[ Pobierz całość w formacie PDF ]