esperanto, ^ MATERIAŁY edukacyjne, ^www.kula.gov.pl
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Esperanto
Materiały:
nagrane krótkie wypowiedzi w różnych językach; odtwarzacz
CD; duży papier do zapisywania pomyslów; grube pisaki; kar-
toniki z ilustracjami lub zdjęciami owoców, zwierząt; napisy
– nazwy zwierzat i owoców w esperanto; owoce do sałatki
owocowej; przybory kuchenne potrzebne do wykonania
sałatki (np. deski, noze, miska, fartuszki, widelce i talerze);
zał.1.- słownik
sklepie, musiał mówić w języku, który znal sprzedawca, a gdy
ktoś się zgubił, trudno mu było dopytać się o drogę do domu.
Widząc to, Zamenhof postanowił wymyślić taki język, którego
każdy człowiek mógłby się łatwo nauczyć. Nie był to żaden
ze znanych dotąd języków, bo Ludwik pomyślał, że ludziom
byłoby przykro i trudno uczyć się języka innego narodu.
Byłoby to też niesprawiedliwe – ci, którzy już nim mówią, nie
musieliby się wcale go uczyć! Nazwal ten język esperanto
- po polsku znaczy to “nadzieja”. Ludwik Zamenhof miał
nadzieję, że ten łatwy do nauczenia się język pozwoli ludziom
porozumiewać się w każdym miejscu, w którym się znajdą.
Literatura: www.esperanto.boo.pl
Wprowadzenie dla nauczyciela:
Scenariusz składa się z dwóch części. W pierwszej pro-
ponowane są działania, które poszerzają dziecięce
doświadczenia związane z porozumiewaniem się. Dzieci
starsze dobrze będzie zachęcić do releksji nad tym, co
właśnie przeżyły. Temu służy dyskusja sprowokowana py-
taniami: Dlaczego trudno porozumieć się bez słów? Co jest
potrzebne, abyśmy rozumieli wszystkich ludzi? Druga część
scenariusza odwołuje się krótko do twórcy esperanto – L.
Zamenhofa. Dzieci w zabawie i działaniu poznają kilka słów
z języka esperanto. Scenariusz można zrealizować w trakcie
jednego dnia, można go też rozłożyć na kilka dni.
5. Zabawy lingwistyczne „uczymy sie esperanto” – powitanie/
pożegnanie.
Wyjaśnij, że dzień dobry to w esperanto bonan tagon, a
do widzenia - gis (dżis). Poproś, żeby dzieci kilkakrotnie
popróbowały mówienia tych zwrotów. Gdy je zapamiętają,
podziel grupę na dwie części. Zaproponuj, żeby grupy
przywitały się ze sobą oraz pożegnały w języku esperanto i
odeszly w dwa końce sali. W kolejnej zabawie zaproponuj,
żeby każde dziecko, przechodząc z jednego końca sali na
drugi, przywitało się i pożegnało z jak największą liczbą
rówieśników. Naucz dzieci, że między soba mogą witać się i
żegnać używając słowa saluton, to znaczy cześć.
Przebieg:
1. Zabawa “bez słów”.
6. Zabawy lingwistyczne „uczymy się esperanto” – zwierzęta.
Zaproś dzieci do zabawy. Poproś, żeby dobrały się w pary.
Wyjaśnij, że jedna osoba z pary ma “namówić” drugą, żeby z
nią gdzieś poszła (w obrębie sali). Nie wolno jednak używać
przy tym żadnych słów ani dźwięków. Ważna jest również
zasada: nie można używać siły!
Poproś, żeby dzieci rozłożyły na podłodze kartoniki z ry-
sunkami lub zdjęciami zwierząt, ilustracją do dołu. Wyjaśnij
dzieciom, że gdy włączysz muzykę, będą chodziły pomiędzy
rozłożonymi kartonikami. W czasie przerwy w muzyce popro-
sisz jedno dziecko, żeby odkryło wybrany przez siebie karton-
ik i pokazało go wszystkim oraz odczytało nazwę zwierzęcia
w języku esperanto (jeżeli dziecko nie potrai czytać, nazwę
odczytuje nauczyciel). Rozpocznij zabawę, włączając muzykę.
Gdy w czasie przerwy w muzyce dziecko odczyta pierwszą
nazwę, poproś je, żeby przyczepiło kartonik na tablicy. W
ten sposób powstanie słownik esperanto. Dla utrudnienia
zabawy można przygotować po kilka ilustracji tych samych
zwierząt, ale już bez podpisów i dołożyć je do kartoników
rozłożonych na podłodze. Dzieci powinny nazwać zwierzę
w esperanto „z pamięci”. Kartoniki z ilustracjami i nazwami
zwierząt warto powiesić na tablicy jako ściagawkę.
2. Rozmowa: Dlaczego trudno porozumieć się bez słów?
Usiądź z dziećmi w kręgu. Rozmawiaj o tym, jak czuły się pod-
czas tej zabawy, czy było łatwo, czy trudno porozumiewać się
bez słów i dlaczego tak uważają.
3. Różne języki.
Poproś dzieci, żeby posłuchały nagranych w różnych językach
rozmów lub wypowiedzi. Nagranie możesz odtworzyć kilkuk-
rotnie. Sprowokuj rozmowę pytaniem: Jak myślicie, o czym
mówią ci ludzie? Podczas dyskusji zapytaj: Co musiałoby się
stać, żebyśmy zrozumieli wszystkie wypowiedzi?
7. Zabawy lingwistyczne „uczymy się esperanto”
– zwierzęta 2.
4. Burza mózgów: Co zrobić, żeby wszyscy ludzie rozumieli
się wzajemnie?
Dzieci młodsze: zaproś dzieci do zabawy w zoo. Wyjaśnij,
że mają naśladować zwierzę, którego ilustracje pokażesz i
którego nazwę wypowiesz w esperanto.
Dzieci starsze: usiądź z dziećmi w kręgu ustawionym
z krzesełek. Każde dziecko losuje kartonik z ilustracją
zwierzęcia (z poprzedniego ćwiczenia) i mówi nazwę tego
zwierzęcia w języku esperanto. Umów się z dziećmi, że gdy
wypowiesz nazwę któregoś ze zwierząt, to te dzieci, które
mają ilustrację z tym zwierzęciem, powinny jak najszybciej
zamienić się miejscami. Utrudnieniem będzie podawanie np.
dwóch nazw zwierząt – wtedy więcej dzieci musi rozpoznać
czy ich to dotyczy i zamienić się miejscami.
Zapisz wszystkie pomysły zgłoszone przez dzieci na dużym
plakacie. Nawiąż krótko do L. Zamenhofa i zaproponuj poz-
nanie niektórych słów w jezyku esperanto.
Już dawno ludzie zauważyli, że język, którym się posługują,
może im pomagać albo przeszkadzać w porozumiewaniu
się z innmi. Młody Ludwik Zamenhof urodził się i mieszkał w
mieście,którego mieszkańcy mówili różnymi językami. Nie
zawsze się rozumieli i to bardzo utrudniało im życie: dzieci
nie mogły się wspólnie bawić, gdy ktoś chciał coś kupić w
8. Zabawy lingwistyczne „uczymy się esperanto” – owoce.
Zał. 1. Słownik
Dzieci młodsze: zaproś dzieci do wspólnego stołu. Możesz
go utworzyć, zsuwajac mniejsze stoliki. Z zamkniętego
koszyka wyjmuj po kolei różne owoce i nazywaj je w języku
esperanto. To owocowe menu przygotuj tak, żeby były 3-4
rodzaje owoców i żeby owoce się powtarzały, np. 3 jabłka,
2 banany, 1 cytryna , 2 pomarańcze. Owoce układaj na
dużej tacy. Na koniec wyjmij z koszyka przygotowane do
zjedzenia, wcześniej umyte i ewentualnie obrane owoce (np
jabłko, banan, plasterki cytryny). Rozdaj dzieciom plastikowe
widelczyki i papierowe talerzyki. Zaproś chętne dzieci do
jedzenia: powinny powiedzieć nazwę owocu w esperanto
zanim go wezmą (można też podać dziecku owoc na taler-
zyk, nazywając go w języku esperanto). Dla utrwalenia nazw
powieś na tablicy ilustracje lub zdjęcia owoców. W ciągu
dnia możesz prosić dzieci, żeby przypomniały ci, jak brzmią
ich nazwy w esperanto.
vinberoj = winogrona
fragoj = truskawki
piro = gruszka
banano = banan
ananaso = ananas
citrino = cytryna
orango = pomarańcz
cevalo (czyt. Czewalo) = koń
bovino = krowa
porko = świnia
kokino = kura
koko = kogut
kato = kot
hundo = pies
urso = niedźwiedź
simio = małpa
leono = lew
tigro = tygrys
girafo (czyt. dżirafo) = żyrafa
Dzieci starsze: zaproś dzieci do kręgu. Rozłóżcie ilustracje
owoców a obok nich kartki z nazwami owoców w esperanto.
Poproś dzieci, żeby zastanowiły się, czy po przeczytaniu
nazw zapisanych w esperanto wiedzą, o jaki owoc chodzi
(np. banano, ananaso, citrino, orango). Jeżeli tak, zapytaj,
skąd wiedzą, że to nazwa danego owocu. Jeżeli nie, zwróć ich
uwagę na podobne brzmienie nazw po polsku i w espe-
ranto. Naucz dzieci nazw pozostałych owoców – pozwól im
dopasować napisy do ilustracji. Tak powstały słownik możecie
przenieść na tablicę, żeby służył jako „ściągawka” przez
następne dni. Podziel losowo dzieci na 4-5 zespołów. Możesz
użyć wyliczanki złożonej z nazw owoców. Dzieci stoją w kole
i odliczają, wymieniając (w esperanto) po kolei owoce, np:
banano, vinbero, frago, orango. Każdy ma zapamietać, jakim
„jest owocem”. Każdy zespół ma przygotowywać „swój owoc”
do wspólnej sałtki owocowej: odnaleść stolik, na którym jest
„ich owoc”, a następnie owoc ten umyć, obrać (jeżeli jest
taka konieczność), pociąć itd. Gdy zespoły zgłoszą, że ich
praca dobiegła końca, zaproś wszystkie dzieci do wspólnego
stolu. Tam wrzucą do wspólnej miski swoje owoce. Zanim to
zrobią, poproś, żeby przypomniały nazwę przygotowanego
owocu, a pozostali powinni powtórzyć ją kilkukrotnie. Gdy
sałatka będzie dobrze wymieszana, zaproś dzieci do jedzenia:
niech rozdadzą talerzyki i widelce, i nakładają sałatkę. Warto
wprowadzić przy tej okazji słowa: bonvolu = proszę, dankon
= dziękuję, bongusta = smacznego. Po owocowej uczcie
przypomnij dzieciom o sprzatnięciu.
bonan tagon = dzień dobry
ĝis (czyt. dżis) = do widzenia
saluton = cześć
bongusta = smacznego
bonvolu = proszę
dankon = dziękuję
[ Pobierz całość w formacie PDF ]